W czasach, kiedy szczególnie wśród młodych ludzi wygląd zewnętrzny stanowi ważny element samooceny, może dochodzić do rozwoju groźnych zaburzeń związanych z nieprawidłowym odżywianiem. Na czym polega anoreksja i jak pomóc osobie z jadłowstrętem psychicznym?
Anoreksja – co to takiego?
Anoreksja, inaczej jadłowstręt psychiczny, należy do zaburzeń odżywiania i zespołów behawioralnych, którym towarzyszą zmiany fizjologiczne i hormonalne wynikające z nieprzyjmowania pokarmu i braku łaknienia. Występuje najczęściej u młodzieży w okresie dojrzewania, w większości przypadków dotyka dziewczęta w wieku od 14. do 18. roku życia. Przyczyn powstawania anoreksji jest wiele, jednak wszystkie łączą się we wspólnym mianowniku dążenia do wykreowanej przez media idealnej sylwetki, przez co umacnia się u młodych osób brak akceptacji własnego ciała.
Mimo tego, że zaburzenie dotyczy głównie młodzieży, wśród dorosłych występuje u kobiet wykonujących zawody, w których preferowana jest bardzo szczupła sylwetka, jak np. aktorki, modelki, prezenterki telewizyjne czy sportsmenki.
Rodzaje anoreksji:
- Typ restrykcyjny – ograniczenie przyjmowania pożywienia i stała utrata masy ciała.
- Typ bulimiczny – wiąże się z występowaniem ataków objadania się, po czym następuje wymuszone pozbycie się spożytego pokarmu poprzez prowokowanie wymiotów, stosowanie środków przeczyszczających lub lewatyw.
Niewystarczająca ilość spożywanych kalorii i brak niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania składników diety prowadzą do utraty masy mięśniowej, niedożywienia i wyniszczenia organizmu. U kobiet dochodzi do zaniku miesiączki. Należy podkreślić, że nieleczona anoreksja prowadzi do śmierci.
Jak rozpoznać anoreksję?
Anoreksja rozwija się stopniowo i może być mylnie postrzegana jako zdrowy styl życia. Na początku osoba dotknięta zaburzeniem zaczyna odczuwać wyrzuty sumienia po zjedzeniu nawet zdrowego, pełnowartościowego posiłku. Kolejnym etapem jest obniżanie kaloryczności jadłospisu, unikanie posiłków i bardzo wysoki poziom aktywności fizycznej. Dla otoczenia pierwszym sygnałem powinna być nadmierna utrata masy ciała dokonana w krótkim czasie. Często rozpoznanie choroby przez bliskich nie jest proste, gdyż osoba cierpiąca na anoreksję ukrywa wychudzone ciało pod luźnym ubraniem i zaprzecza, jakoby działo się coś niepokojącego.
W wyniku głodzenia się dochodzi do niedożywienia i z czasem wyniszczenia organizmu. Obserwuje się obniżenie poziomu podstawowej przemiany materii i upośledzenie motoryki przewodu pokarmowego. U osoby chorej stwierdza się nieprawidłowości poznawcze i emocjonalne. Mimo szczupłej lub w niektórych przypadkach wychudzonej sylwetki i skrajnie niskiego poziomu tkanki tłuszczowej anorektyk uważa, że wygląda dobrze lub nawet mógłby schudnąć jeszcze bardziej.
Anoreksja – podstawowe kryteria rozpoznania wg klasyfikacji ICD-10:
- obniżenie masy ciała o co najmniej 15% w odniesieniu do norm przyjętych dla określonego wieku i wzrostu;
- zachowania świadczące o obniżonym łaknieniu, np. unikanie wspólnych posiłków, zaświadczanie, że jest się „po jedzeniu”;
- postrzeganie siebie jako osoby otyłej i paniczny lęk przed wzrostem masy ciała (narzucenie niskiego progu własnej wagi).
Leczenie anoreksji – na czym polega?
W leczeniu anoreksji podstawą będzie interdyscyplinarna współpraca dietetyka lub psychodietetyka oraz psychoterapeuty z lekarzami z zakresu interny i psychiatrii. W skrajnych sytuacjach, gdy zaawansowanie zachowań anorektycznych i stan wyniszczenia organizmu zagrażają życiu, konieczna jest hospitalizacja na oddziale psychiatrycznym.
W większości przypadków osoba chora nie widzi swojej choroby i uważa, że wszystko jest pod kontrolą. Bardzo ważne jest zaangażowanie w proces leczenia członków rodziny, którzy będą wspierać osobę chorą w trudnych sytuacjach.
Obok psychoterapii, która będzie miała na celu wypracowanie samoakceptacji i niwelowanie autodestrukcyjnych zachowań, ważna będzie edukacja z zakresu zasad prawidłowego żywienia. Nie można zbyt raptownie zwiększać kaloryki diety, aby pozwolić osobie dotkniętej anoreksją na stopniowy powrót do odpowiadającej własnemu zapotrzebowaniu podaży energii i składników pożywienia. Pomocny może być catering dietetyczny, który zapewni stałą, codzienną dostawę urozmaiconego i zdrowego pożywienia.
Odpowiedz na treść artykułu lub innych komentarzy