W roku 1873 w Krakowie zmarł na apopleksję prof. Antoni Wachholz, historyk, były rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego. Po latach jego syn Leon, profesor medycyny sądowej, tak to wspominał: „Ponieważ śmierć ojca przypadała na czas epidemii cholery, władze sanitarne miejskie zarządziły, aby przy katafalku ojca umieszczone były miseczki z karbolem surowym. Zapach ten utkwił mi tak w pamięci, że dziś jeszcze woń surowego karbolu nasuwa mi na pamięć katafalk w pokoju obitym kirem, ze zwłokami ojca. Z tego czasu zapamiętałem też nazwę choroby »cholera«. Panowała ona w tym roku silnie w Krakowie. Miasto latem się wyludniło, po ulicach uwijały się często żółte wozy sanitarne, zwane popularnie »kanarkami«, które przewoziły chorych do szpitali cholerycznych”. Czemu miał służyć karbol w miseczkach przy zwłokach człowieka zmarłego na apopleksję, odgadnąć trudno. Król polskich medyków sądowych Leon Wachholz uważał to po latach za czysty idiotyzm. Ale władze sanitarne miasta w czasie epidemii uważały to za rzecz bezwzględnie konieczną, a ludzie te nakazy, ze strachu przed straszliwą zarazą, traktowali z całą powagą i byli wdzięczni władzom, że tak troszczą się o ich zdrowie. Dziś mamy epidemię wprawdzie nie cholery, ale koronawirusa, jednak władze sanitarne i w ogóle państwowe wydają zarządzenia, z których niejedne są tak skuteczne jak miseczki z karbolem przy zwłokach zmarłego na serce w czasach cholery. Takich współczesnych „miseczek z karbolem” mamy dziś wielką mnogość. Z teoretycznego punktu widzenia rozprzestrzenianiu się choroby skutecznie może zapobiec szybkie odizolowanie chorych i nosicieli wirusa od reszty społeczeństwa. To oczywiste. Aby ten cel zrealizować, trzeba by ich szybko zidentyfikować. Do identyfikacji służą testy. Musiałaby ich być odpowiednia liczba. Ale to nie wszystko. Musiałyby być jasno określone procedury, komu, gdzie i w jakich warunkach te testy robić, a wcześniej, komu zgłaszać podejrzenie zarażenia. Krótko mówiąc, potrzebna jest odpowiednia liczba testów i sprawna organizacja. U nas testów robi się mało, a procedury doprowadzające do ich wykonania, a później zasady traktowania pacjentów czekających na diagnozę i wreszcie zdiagnozowanych, nie są ściśle przestrzegane lub po prostu ich brak. Teoretycznie można by to zastąpić pełną izolacją wszystkich, i tych zarażonych, i jeszcze niezarażonych, bez zadawania sobie trudu sprawdzenia, kto jest chory, a kto jeszcze nie. Jak nikt z nikim się nie spotka, to nikt nikogo nie zrazi. Ale nie trzeba przekonywać, że to absolutnie niewykonalne. Każdy chyba bez trudu może wskazać przypadki, że ludzie zgłaszający się sami na test są albo odsyłani, albo czekają na niego po parę godzin w otoczeniu innych osób. I jeśli rzeczywiście są zarażeni, zarażają dalej, zanim zostaną odizolowani. Pierwszą stosowaną metodą, jak pamiętamy, było mierzenie temperatury pasażerów, którzy przylecieli do Polski z Chin lub krajów, gdzie epidemia już szalała. Ilu z nich przywiozło wirusa, nie wiadomo. Ale wtedy jeszcze minister zdrowia i główny inspektor sanitarny przekonywali, że epidemia nam nie grozi. Brak testów i ściśle stosowanych procedur próbuje się zastąpić tą drugą metodą, powszechną izolacją. Stąd te nakazy i zakazy. Nakazy nieopuszczania domów, zakazy chodzenia w grupach większych niż dwuosobowe, obowiązek zachowania półtora- czy dwumetrowej odległości, zamknięte kina i teatry, galerie handlowe, lokale gastronomiczne, odwołane zajęcia na uczelniach i w szkołach, rozprawy w sądach, nawet ograniczenie liczby uczestników pogrzebu itd. Ale ten system z natury jest nieszczelny, bo szczelny być nie może! Działają poczta i firmy kurierskie, sklepy spożywcze, kopalnie i wiele zakładów pracy. Kierowcy tirów przyjeżdżający z zagranicy nie są poddawani kwarantannie ani nie robi się im testów. Lista wyjątków od zasady izolacji jest długa. Ktoś ze Śląska dziwił się, jak to jest, że górnicy na szychtę zjeżdżają stłoczeni w wieloosobowych windach, a po wyjechaniu tymiż windami spod ziemi nie mogą razem w ogródku wypić piwa, tylko zachowując dwumetrowe odstępy, muszą udać się do swoich domów. Dlaczego nie można wejść do lasu państwowego, a do prywatnego już wolno? Zresztą skąd ktoś ma wiedzieć, czy las jest prywatny, czy państwowy? Przed spacerem ma sprawdzić księgę wieczystą? Czy wiemy, jaki procent ludzi zaraził się koronawirusem w lesie? Bo wedle oficjalnych danych dwadzieścia parę procent zaraziło się w placówkach służby zdrowia. O czym to świadczy? O dobrym wyposażeniu i sprawnej organizacji? Najbardziej restrykcyjne
