Marian Eile, Artysta i redaktor
Kuratorzy: Maria Anna Potocka, Agnieszka Sachar
Czas trwania wystawy: 29.10.2020 – 21.03.2021
Miejsce: Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK, ul. Lipowa 4, Budynek A, poziom 0
Marian Eile – wizjoner kultury
Wystawa Mariana Eilego wpisuje się w cykl prezentujący krakowskich twórców, którzy równocześnie realizowali się w mediach opartych na słowie i obrazie. Dotychczas odbyły się pokazy prac Krzysztofa Niemczyka i Wiesława Dymnego. Celem serii jest przypomnienie twórców – częściowo zapomnianych – których osobowość miała wpływ na życie kulturalne Krakowa. Marian Eile jest w tej grupie postacią najwybitniejszą. Jego działalność była najbardziej różnorodna i nowatorska. A talent redaktorski ujawniony w „Przekroju” zapewnił temu pismu ogromną popularność w całym bloku wschodnim; Josif Brodski nauczył się polskiego, żeby czytać ten krakowski tygodnik. MOCAK zakupił wszystkie numery „Przekroju” z lat redagowania go przez Eilego. Posiada również w archiwum obszerny zbiór jego projektów do „Szpilek”.
Wystawa dzieli na kilka tematów. MOCAK ma w kolekcji kilkadziesiąt obrazów Eilego i zaaranżował największą indywidualną wystawę Mariana. Malowanie było jego wielką pasją prywatną, której nigdy nie promował na łamach swojego pisma. Dla wielu miłośników „Przekroju” ta ekspozycja niewątpliwie będzie zaskoczeniem. Główny nurt malarstwa Eilego ma charakter ekspresyjno-abstrakcyjny. W okresie wczesnym budowały go wyważone gmatwaniny kreseczek, w okresie późniejszym – optymistyczne zderzenia barwnych plam. Marian był wielbicielem i polskim ambasadorem Picassa. Nie tylko lansował go w „Przekroju”, ale również z zapałem podrabiał i podpisywał te obrazy jego nazwiskiem.
Kolejna część wystawy odnosi się będzie do redaktorskich projektów Eilego publikowanych w „Przekroju” i „Szpilkach”. W części następnej zaprezentowano seriale fotograficzne. W zbiorach MOCAK-u znajdują się negatywy czterech z nich: Rewizyta – Salvador Dali u państwa Pendereckich, Dali w Krakowie, Napad na bal i Sceny historyczne. Wybrane ujęcia ułożone w luźną narrację eksponowane są w postaci wielkoformatowych wydruków.
Już i tak bogatą ekspozycję rozszerzają jeszcze wystawy twórców związanych z „Przekrojem”. Prezentowane są fotografie Wojciecha Plewińskiego – między innymi sławne przekrojowe „kociaki” – oraz przegląd rysunków Adama Macedońskiego, ukazujący ciekawą strategię kompozycyjną tego rysownika.
Wystawę uwiecznia obszerna publikacja, przedstawiająca niezwykłą, zabawną, inteligentną i nieograniczoną w swojej kreatywności postać Mariana Eilego.
