Ranking obejmuje malarzy działających po 1945 r. Uwzględniono w nim m.in. pozycję artysty na polskim rynku sztuki, biorąc pod uwagę poziom najwyższych cen aukcyjnych. Ponieważ jednak nasz rynek sztuki współczesnej jest młody i słabo ukształtowany, w rankingu uwzględniono nie tylko aktualne usytuowanie cenowe wybitnych nazwisk polskiego malarstwa współczesnego, ale też uwypuklono niedowartościowania. Uporządkowanie odzwierciedla prawdziwą rolę poszczególnych artystów w najnowszej sztuce polskiej, ale przedstawioną w krzywym zwierciadle rynku. Tylko ukształtowany i zasobny kapitałowo rynek dzieł sztuki zbliża ich ceny do prawdziwego miejsca w historii. W Polsce trzeba na to jeszcze długo zaczekać. Andrzej Wróblewski (1927-1957) – legenda współczesnego polskiego malarstwa, do czego oprócz talentu, wrażliwości oraz niezwykłej dojrzałości artysty przyczyniła się przedwczesna śmierć w Tatrach. Dwudziestokilkuletni malarz z pasją poddawał rozrachunkowi obłęd wojny m.in. w cyklu „Rozstrzelanie”. W okresie socrealizmu tworzył bez propagandowego sosu. Bezpośredni do bólu, chropawy i brutalny w formie, ekspresyjny, bezkompromisowy, wstrząsający. Legenda pokolenia za życia. Polski rekord aukcyjny to 308 tys. zł, estymacje nowojorskiego Sotheby’s pozostają na poziomie co najmniej 25 tys. dol. Spuścizną po Wróblewskim jest ponad 150 prac olejnych, ponad 1,4 tys. rysunków, akwarel i gwaszów, 84 monotypie, 65 grafik; ceny obrazów poddane i legendzie, i niewielkiej podaży pozostają na pułapie ponad 100 tys. zł. Jerzy Nowosielski (ur. 1923) – artysta malarz, rysownik, scenograf. Nieporównywalny. Zafascynowany ikoną poddaje jej widzeniu swoje doświadczenie i ogląd świata. Ten świat to wyciszony, intymny kalendarz zdarzeń, oddany w hieratyczności form, właściwej dla sztuki sakralnej, a jednocześnie to intelektualna interpretacja wywodząca się z doświadczeń sztuki abstrakcyjnej. Łączy tradycję sztuki sakralnej i realizmu. Mistrz portretu i aktu, prostoty, głębi odczucia modela. Świetna promocja Galerii Starmach (m.in. wystawa w Zachęcie) wywindowała ceny Nowosielskiego do maksymalnej ceny aukcyjnej 171 tys. zł („Akt – Pływaczka”, 1979, olej, płótno – IV 2002), a w stanach średnich od 70 tys. zł do 100 tys. zł i więcej, choć można trafić na prace o niższych cenach. Jerzy Tchórzewski (1928-1999) – przede wszystkim abstrakcjonista, jak mówił o sobie twórca „abstrakcyjnej figuracji”. André Breton włączył go w nurt surrealistów. Wielkie najczęściej kompozycje o przebogatych strukturach fakturowych urzekają namacalnością niespokojnej, skotłowanej materii plamy i gry światła na jej powierzchni. Obrazy jednocześnie niebywale żywiołowe i soczyste poprzez skontrastowanie ciężaru faktur, cieszące oko ich feerią i ich niezwykłą swobodą. Obrazy Tchórzewskiego coraz częściej pojawiają się na rynku, osiągając coraz wyższe ceny (w granicach 60 tys. zł i więcej). Stefan Gierowski (ur. 1925) – po raz pierwszy znacząco zaistniał na słynnej wystawie w Arsenale (1955), był związany z warszawską legendarną Galerią Krzywe Koło. Od 1957 r. Gierowski nazywa swe prace Obrazami i nadaje im numerację rzymską. Niezwykle wyszukane w swej prostocie obrazy są zapisem intelektualnych podróży w poszukiwaniu znaczeń i korespondujących z nimi układów kompozycyjnych. Intelektualista i wybitny erudyta poszukujący dialektyki znaków malarskich i pojęć, niebywale przy tym dbały o perfekcyjnie opanowany warsztat. Wyśmienity pedagog, wielki autorytet moralny środowiska. Obrazy Gierowskiego są z pewnością niedowartościowane. Obraz: Bez tytułu, 1963, olej, płótno – cena aukcyjna: 60 tys. zł (IV 2002); inne obrazy w cenie ok. 40 tys. zł. Kazimierz Mikulski (1918-1998) – artysta wielu talentów; aktor m.in. teatru Kantora, filmowiec. Przez 30 lat był scenografem Teatru Groteska w Krakowie. Jako aktor zagrał nawet we własnej sztuce „Cyrk”. I przez cały czas malował. Bardzo lirycznie, surrealistycznie i nieco naiwnie. Obrazy kameralne, bez efekciarstwa i fajerwerków. Symboliczny surrealizm przesiąknięty delikatną erotyką, wewnętrznym ciepłem, wyidealizowany. Cichy i afirmujący to, co pokazuje. Rekord aukcyjny: „Teatr lalek: zakazane zabawy”, 1980, olej, płótno – 102.487 zł (IV 2003). Tadeusz Brzozowski (1918-1987) – wirtuoz. Obrazy przesiąknięte aluzją organiczności jakby rozrywanego ciała czy skóry przenoszą to w świat plam, które otwierane ukazują swoje tajemnice i warstwy. Abstrakcja aluzyjna, lecz nigdy nie dosłowna. Pozostawia swobodę w poszukiwaniu i odczytywaniu znaczeń, przeżywania
Tagi:
Marek Fałat
