Światowy Dzień Udaru Mózgu

Autor: Przegląd | 22 października, 2021

29 października to data, którą wszyscy powinniśmy znać. Ten dzień World Stroke Organization (Światowa Organizacja Udaru Mózgu) ustanowiła Światowym Dniem Udaru Mózgu. Udar mózgu jest to bardzo groźna choroba, która zagraża każdemu z nas. Jakie są objawy udaru mózgu? Jakie sygnały powinny nas zaniepokoić i skłonić do wizyty u lekarza? Jak dbać o zdrowie każdego dnia i ochronić się przed udarem mózgu?

29 października – Światowy Dzień Udaru Mózgu

29 października każdego roku obchodzony jest Światowy Dzień Udaru Mózgu. Tę datę powinniśmy znać wszyscy jako przypomnienie, że udar mózgu to problem, który dotyczy każdego z nas. Choroba ta jest trzecią najczęstszą przyczyną śmierci (co 6 sekund umiera na świecie 1 osoba z powodu udaru mózgu) i szacuje się, że co szósty mieszkaniec kuli ziemskiej doświadczy w swoim życiu udaru mózgu, który wiąże się z ryzykiem wystąpienia trwałej niepełnosprawności, a nawet zgonu. Światowy Dzień Udaru Mózgu jest to czas na uświadamianie społeczeństwa o zagrożeniu związanym z udarem mózgu. W tym dniu na całym świecie specjaliści z różnych dziedzin biorą udział w konferencjach, zjazdach, organizują różne akcje oraz happeningi, co ma na celu dzielenie się wiedzą dotyczącą udaru mózgu.

Udar mózgu – najważniejsze informacje

Udar mózgu jest to nagłe oraz miejscowe zaburzenie w krążeniu krwi w mózgu. Udar powstaje w wyniku zablokowania przepływu krwi przez miażdżycowy zakrzep naczynia krwionośnego lub też przez zamknięcie tego naczynia przez zator, który pochodzi z serca (niedokrwienny udar mózgu – 80% przypadków). Niekiedy przyczyną udaru mózgu jest pęknięcie naczynia mózgowego, w efekcie którego dochodzi do krwotoku w obrębie mózgu i zniszczenia komórek nerwowych (krwotoczny udar mózgu – 20% przypadków). Udar mózgu jest jedną z najczęstszych przyczyn zgonu i jednym z głównych powodów niepełnosprawności u osób dorosłych.

Warto wiedzieć, że w przypadku udaru mózgu – niezależnie od jego rodzaju – najistotniejszy jest czas. Szybka reakcja i udzielenie pomocy medycznej osobie, u której występuje udar mózgu, może uratować życie oraz zdrowie. Niezwykle ważna jest więc znajomość objawów udaru i postępowania w takiej sytuacji.

Objawy udaru mózgu

Rozpoznanie objawów udaru mózgu to pierwszy krok, który może uratować czyjeś zdrowie, a nawet życie. Do głównych objawów, które mogą świadczyć o udarze mózgu, zalicza się:

• niedowład ręki i nogi po jednej stronie ciała,
• drętwienie kończyn po jednej stronie ciała,
• zawroty głowy,
• silny ból głowy,
• opadanie jednego kącika ust,
• niewyraźną mowę,
• zaburzenia widzenia,
• niepewny chód.

Pomocny przy sprawdzeniu, czy mamy do czynienia z udarem mózgu, może być prosty test. Osobę, u której podejrzewamy udar mózgu, należy poprosić o wykonanie kilku czynności. Poproś ją, aby:

• uśmiechnęła się – jeżeli podnosi się tylko połowa ust, może to świadczyć o porażeniu drugiej części twarzy,
• podniosła obie ręce nad głowę – jeżeli dana osoba może podnieść tylko jedną rękę lub podnosi kończyny powoli, może to świadczyć o niedowładzie połowy ciała,
• powtórzyła po Tobie krótkie zdanie – niewyraźna mowa lub niemożność powtórzenia tego zwrotu jest przesłanką do wezwania pogotowia ratunkowego.

Dodatkowo podczas udaru mózgu mogą pojawić się zaburzenia widzenia. Najczęściej dotyczy to jednego oka lub też ograniczenia pola widzenia tylko po jednej stronie. Im szybciej chory trafi do szpitala, tym większe ma szanse na przeżycie i zachowanie możliwie jak największej sprawności. Najlepsze rokowanie mają pacjenci, którzy w ciągu 30 minut od wystąpienia pierwszych objawów trafią do szpitala i zostaną poddani badaniom (tomografia komputerowa) i leczeniu. Istotne jest również określenie rodzaju udaru, ponieważ każdy leczony jest inaczej.

Przyczyny udaru mózgu

Przyczyn udaru mózgu jest wiele i można je podzielić na 2 grupy: takie, na które sami mamy wpływ oraz takie, na które wpływu nie mamy (tzw. niemodyfikowalne).

Niemodyfikowalne czynniki ryzyka udaru mózgu:

• wiek – ryzyko wystąpienia udaru mózgu zwiększa się od 55. roku życia dwukrotnie co każde 10 lat;
• płeć – udar mózgu częściej występuje u mężczyzn;
• predyspozycje genetyczne – udar mózgu u członka rodziny zwiększa ryzyko wystąpienia udaru 2-3-krotnie.

Modyfikowalne czynniki ryzyka udaru mózgu:

• nadciśnienie tętnicze,
• choroby serca (zwłaszcza migotanie przedsionków),
• cukrzyca,
• choroby naczyń (zwłaszcza zaawansowana miażdżyca),
• zaburzenia w funkcjonowaniu gospodarki lipidowej,
• zespół bezdechu sennego,
• otyłość oraz duża nadwaga,
• palenie papierosów,
• nadużywanie alkoholu.

Profilaktyka i leczenie udaru mózgu

Najskuteczniejsze w walce z udarem mózgu jest zapobieganie jego powstawaniu. Niezwykle istotna jest edukacja, która zwraca uwagę na problem udaru mózgu i podpowiada, jak wyeliminować czynniki ryzyka w codziennym życiu. O ile nie mamy wpływu na niemodyfikowalne czynniki ryzyka wystąpienia udaru mózgu, o tyle są obszary w naszym życiu, które możemy poprawić. Niezwykle istotne jest utrzymywanie ciśnienia tętniczego na prawidłowym poziomie – 120/80 mm Hg. Prawidłowe ciśnienie tętnicze obniża ryzyko wystąpienia udaru aż o 30-40%. W przypadku problemów z ciśnieniem należy pamiętać o regularnym wykonywaniu pomiarów ciśnienia i przyjmowaniu zaleconych leków. Kolejnym czynnikiem, który obniża ryzyko wystąpienia udaru, jest utrzymywanie odpowiedniej masy ciała. W przypadku otyłości czy nadwagi konieczne jest stosowanie zdrowej, zbilansowanej diety, a także zmiana złych nawyków żywieniowych. Wyeliminowanie niezdrowych używek (takich jak alkohol czy papierosy) również wpłynie pozytywnie na organizm na wielu płaszczyznach.

Profilaktyka jest niezwykle istotna i może uratować życie. Podobnie jak szybkie i skuteczne wdrożenie leczenia. W przypadku udaru niedokrwiennego – będącego wynikiem zablokowania przepływu krwi – maksymalnie w ciągu 4,5 godziny od wystąpienia udaru powinien zostać wykonany zabieg o nazwie tromboliza dożylna. Polega on na podaniu pacjentowi leku, który rozpuszcza powstałą skrzeplinę. W takiej sytuacji pacjent ma dużą szansę na odzyskanie sprawności.

Istotne w przypadku udarów mózgu są nowe metody leczenia. Jedną z nich jest trombektomia mechaniczna, która stosowana jest w coraz większej liczbie placówek. Obecnie w każdym województwie jest minimum jeden ośrodek, gdzie metoda ta jest wykorzystywana.

Profilaktyka udaru mózgu

Jednym z istotnych badań przy profilaktyce udaru mózgu w kierunku wykrycia migotania przedsionków jest Holter EKG. Badanie to warto regularnie wykonywać po 40. roku życia (nawet jeśli nie występują żadne niepokojące objawy) lub wcześniej – jeżeli występują niepokojące objawy. Wskazaniami do wykonania badania Holter EKG są dolegliwości serca oraz:

• omdlenia, zasłabnięcia i zawroty głowy, których przyczyna nie jest znana,
• uczucie kołatania oraz nierównomiernego bicia serca,
• napady duszności,
• podejrzenie arytmii, migotania przedsionków,
• w celu dokonania oceny zastosowanego leczenia arytmii, m.in. po wdrożeniu terapii farmakologicznej,
• w celu dokonania oceny pracy serca po wszczepieniu rozrusznika serca oraz po ablacji.

Warto wiedzieć, że choroby sercowo-naczyniowe to w Polsce najczęstsza przyczyna zgonu. Zbyt późne wykrycie schorzeń serca lub brak diagnozy prowadzą do powstania w organizmie nieodwracalnych zmian, a w najgorszym scenariuszu również do śmierci. Wdrożenie leczenia we wczesnym etapie rozwoju choroby to większe szanse na przeżycie i normalne funkcjonowanie.

Holter EKG to badanie serca, które służy do oceny rytmu serca. Do przeprowadzenia badania wykorzystywany jest specjalistyczny aparat pomiarowy. W dobie pandemii koronawirusa dogodnym rozwiązaniem dla wszystkich pacjentów jest usługa HolterHELP – badanie Holter EKG (24 h, 48 h, 72 h, 7-dniowe) wykonywane w domowych warunkach. Usługę taką, dla pacjentów na terenie całej Polski, oferuje Centrum Telekardiologiczne HolterHELP. Badanie można wykonać bez wychodzenia z domu, bez kolejki i bez skierowania. HolterHELP to nowoczesna usługa, idealna nie tylko dla seniorów. W ramach usługi HolterHELP można zamówić badanie bez wychodzenia z domu, telefonicznie lub przez Internet (24/7). Centrum Telekardiologiczne HolterHELP realizuje badania w domu pacjenta na terenie całej Polski, takie jak Holter EKG (od 24 h do 7 dni), Holter Event (od 5 do 30 dni), Holter Ciśnieniowy RR (od 24 do 72 h) oraz Holter EKG dla dziecka (od 2 lat).

Holter EKG to nowoczesny, prosty w obsłudze, przenośny aparat EKG, który posiada 5 kabelków podłączonych do jednorazowych elektrod EKG. Elektrody te należy przykleić do klatki piersiowej. Podłączenie, a także uruchomienie aparatu nie jest skomplikowane, więc spokojnie również osoba starsza poradzi sobie z tym zadaniem. Aparat rejestruje pracę serca przez całą dobę, co pozwala na wykrycie zaburzeń rytmu serca, które pojawiają się również w nocy, podczas snu.  Warto wiedzieć, że badanie jest całkowicie bezbolesne.

Badanie Holter EKG w Centrum Telekardiologicznym HolterHELP w kilku krokach:

1. Zamówienie badania – online lub telefonicznie. Wybierz rodzaj badania, dogodną datę rozpoczęcia badania, a następnie opłać usługę.
2. Dostawa Holtera – kurier DHL w ciągu 24 godzin dostarczy zestaw Holtera pod wskazany przez Ciebie adres.
3. Rozpoczęcie badania – po otrzymaniu urządzenia zadzwoń do Centrum Telekardiologicznego, a specjalista pomoże Ci uruchomić badanie.
4. Odbiór wyników – po badaniu kurier odbierze od Ciebie Holter. Wyniki badań, posiadające pieczątkę specjalisty kardiologa, zostaną wysłane drogą e-mailową.

Światowy Dzień Udaru Mózgu to czas, w którym warto poświęcić chwilę na ten ważny temat. Profilaktyka zdrowotna jest niezwykle istotna, nie tylko w przypadku chorób mózgu, ale również innych ważnych narządów, takich jak serce, wątroba czy płuca. Dbanie o zdrowie swoje i bliskich powinno być priorytetem każdego z nas.

Artykuł powstał we współpracy z lek. med. Rafał Olszewski specjalista kardiolog
członek Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego, Sekcja Rytmu Serca