Tag "Piotr Żuk"
Dyktatura szarości
W latach 90. Adam Michnik zatytułował jeden ze swoich esejów stwierdzeniem „Szare jest piękne”. I choć rozumiem ówczesne intencje autora, który chciał unikać skrajności i wyrazistych barw politycznych, opowiadając się za politycznym środkiem, to dziś, 20 lat po zmianie systemowej mamy problem właśnie z szarością. Patrząc na pstrokate reklamy, kiczowate biurowce i hipermarkety oraz na wielobarwne wystawy sklepowe, można mieć wrażenie, że szarość zanika. Otóż nie. W polskim życiu społecznym szarość dominuje i nie dopuszcza do głosu jakichkolwiek
Między VAT-em a krzyżem – Polska w oparach fundamentalizmów
Ostatnio w czasie dyskusji we Wrocławiu na temat lewicowej wizji miasta realizowaną obecnie politykę lokalną określono jako pozostawienie obywatela w cieniu kościelnej kruchty albo wielkich banków i komercyjnych biurowców. Dla innych form działania i myślenia brakuje przestrzeni miejskiej. Albo zamykasz się w kościelnej twierdzy i kulturowym zaścianku, albo giniesz w samotnym tłumie w hipermarkecie. To samo można jednak powiedzieć o przestrzeni kulturowo-politycznej Polski: albo pozostajesz w kręgu kościelno-PiS-owskim, albo unosisz się wraz z komercyjną papką i kończysz jako wyborca PO.
Podziały klasowe i bariery kulturowe – czyli papka dla mas i kino dla nielicznych
Opinia francuskiego socjologa Pierre’a Bourdieu, iż podziały klasowe i nierówności społeczne w społeczeństwie kapitalistycznym przejawiają się nie tylko w wymiarze ekonomicznym, ale także w sferze kultury, potwierdza się również w Polsce. Tak jak twierdził Bourdieu, kapitał ekonomiczny wpływa też na kapitał kulturowy i społeczny. Osoby stojące wyżej w strukturze społecznej nie tylko mają więcej pieniędzy, lecz także wysyłają dzieci do lepszych szkół, wakacje spędzają w bardziej wyszukany sposób, korzystają też z oferty kulturalnej, której odbiór wymaga lepszego przygotowania. Z drugiej strony
Obywatele terroryści
Co jakiś czas możemy usłyszeć biadolenie różnych organizacji biznesowych o utrudnieniach ze strony biurokracji państwowej w prowadzeniu działalności gospodarczej. Również politycy od prawej do lewej strony polskiego parlamentu uznają za właściwe wspominać regularnie o konieczności likwidacji przeszkód i procedur dla naszych biednych przedsiębiorców. Wtedy zazwyczaj słyszymy slogany o potrzebie uelastycznienia polskiej gospodarki. Szkoda, że te postulaty dotyczą tylko małej części społeczeństwa, a większość komentatorów życia publicznego nie dostrzega absurdów państwa wobec aktywności tzw. zwykłych ludzi.
Koszty pracy, koszty życia
Rząd planuje zamrożenie płac dla pracowników sfery budżetowej. Wszystko tłumaczone jest potrzebą oszczędności i redukcją długu publicznego. Rządowi eksperci wyliczają potencjalne zdobyte w ten sposób oszczędności na 800 mln zł. W tym samym jednak czasie, kiedy pod hasłem troski o stan finansów publicznych rząd chce ciąć wydatki socjalne i zamrozić płace pracownikom (a de facto je obniżyć – ponieważ te same pieniądze po pewnym czasie mają mniejszą wartość), spokojnie z budżetu państwa wydaje
Polska po Platformie: albo lewica, albo populistyczna prawica
W „Klęsce „Solidarności”” David Ost pisał: „Skoro odbywają się wybory i istnieje wolna prasa, można dany system nazwać demokracją. Zbyt wielu obserwatorów, posługujących się minimalistyczną definicją demokracji, ma tylko tyle do powiedzenia. Jeżeli jednak pojmujemy demokrację jako coś więcej niż same zasady proceduralne, jako „inkluzywny” system – gdzie wszyscy obywatele są prawowitymi członkami wspólnoty, a ludzie pracy włączeni są w system gospodarczy – dzisiejsza Polska jest systemem mało demokratycznym”.
Historia dopiero się zaczyna
Amerykański socjolog Charles Wright Mills pisał o „wyobraźni socjologicznej” jako o sztuce wyrażania prywatnych trosk i zmartwień ludzi językiem problemów systemowych. Można również mówić o „wyobraźni politycznej”. Jedna i druga wyobraźnia wymaga pewnej wrażliwości społecznej, umiejętności obserwowania procesów zachodzących w społeczeństwie oraz intuicji w ocenie motywów zachowań poszczególnych ludzi i środowisk. Zdziwienie mediów oraz niektórych polityków w Polsce dobrym wynikiem Grzegorza Napieralskiego świadczy zarówno o braku wyobraźni socjologicznej, jak i o znikomej wyobraźni politycznej.
Na lewo albo w dół
Prof. Tomasz Nałęcz optował, aby w pierwszej turze wyborów prezydenckich głosować na Bronisława Komorowskiego i w ten sposób od razu skuteczniej bronić się przed powrotem IV RP. Teza ta jest błędna i z założenia fałszywa. Zakłada bowiem istotne różnice pomiędzy wizjami politycznymi oraz środowiskami popierającymi Kaczyńskiego i Komorowskiego. Straszenie Kaczyńskim ma podkreślić nowoczesność i postępowość Komorowskiego. Ja zamiast różnic dostrzegam wiele podobieństw pomiędzy kandydatami PiS i PO: konserwatyzm, uległość wobec Kościoła, elitaryzm, zamiłowanie do martyrologii i schlebianie mitom
Sfera publiczna kontra kurs na prywatę
Oceniając zmiany, jakie zaszły w społeczeństwie polskim minionych 20 lat, politycy i media zwykle mówią o przekształceniach polskiej gospodarki i zmianach politycznych. Natomiast mniej mówi się o zmianach w wymiarze społecznym i stosunkach międzyludzkich. Brak czasu na spotkania ze znajomymi, zabieganie wokół prywatnych spraw i obojętność na kwestie publiczne, słabnące więzi społeczne – to tylko niektóre przejawy osłabiania wspólnoty obywatelskiej i zmian charakteru kontaktów międzyludzkich w „realnym kapitalizmie”. Jak zauważył brytyjski historyk Eric Hobsbawm, „nigdy
Akademia Młodych Finansistów i robotnicy wiedzy
Od początku historii panowania ludzi nad ludźmi obserwować można ścisły związek wiedzy i władzy. Od czasów starożytnego Egiptu i społeczeństwa niewolniczego, gdzie klasa kapłanów wykorzystywała wiedzę astronomiczną do panowania nad ludem, do czasów współczesnych elita władzy wspiera taki typ wiedzy, który umacnia jej dominację nad klasami ludowymi. Komu dziś służy uniwersytet? Jaki typ wiedzy jest produkowany i oferowany na rynku akademickim? Jaką ideologię sprzedaje się w opakowaniu obiektywnej prawdy? Czy uniwersytet ma być zredukowany do roli
