12/2002
Felietony {id:10, pr.90}
Przygody z czasem {id:1939}
WIECZORY Z PATARAFKĄ Zawsze zadziwiało i zresztą przerażało mnie zjawisko przyspieszania upływu czasu - im jesteśmy starsi, tym czas prędzej biegnie. W dzieciństwie dłuży się każdy dzień, wakacje trwają całą epokę, a już rok szkolny to prawdziwy bezmiar, który chyba nigdy się nie skończy. Co prawda muszę tu wyznać, że byłem fatalnym uczniem i nienawidziłem szkoły. Wróćmy jednak do czasu. [...]
Nie zazdroszczę rządowi {id:1942}
Nie zanosi się na to, by zbliżające się Święta Wielkanocne poprawiły nastroje społeczne. Rząd Leszka Millera nie może się uskarżać tylko na jedno. Na brak recenzentów. Trudno się już przebić w powodzi utyskiwań. A jednak mimo dużej konkurencji na czoło recenzentów udało się wysforować byłej ekipie rządowej. Tym, którzy ubrali nas w buty po brzegi wypełnione kłopotami i tlącymi się [...]
Stara tradycja {id:1954}
Zapiski polityczne 20 marca 2002 r. Dostaję dużo listów. Nadmiar pracy, jakiej się podjąłem na stare lata, sprawia, że z odpisywaniem jest gorzej niż źle, ale autorom życzliwych słów serdecznie dziękuję i proszę o wybaczenie, iż nie odpowiadam. Na każdej kopercie listu wartego odpowiedzi piszę słowo "odpisać", ale na tym się moje dobre chęci kończą. Na dopełnienie obowiązku nie starcza [...]
Przed następnym krokiem {id:1956}
Wszystkie wielkie epoki światowego rozwoju technologicznego miały swoje początki, potęgujący się rozwój i kres, który - jak wiemy o tym z historii - niejako nakładał się na start technologii następnej. Owe postępy każdorazowo zasadzały się na zasadniczej przemianie źródeł energetycznych żywiących światową gospodarkę. Starożytność znała tylko siłę mięśni, później wiatru i wody. Następnie rozpoczęto użytkowanie surowców kopalnych: węgla, potem ropy [...]
Trzeba być zdrowym {id:1960}
Kuchnia polska Kilka już razy wspominałem w tych felietonach o ministrze Łapińskim. Wspominałem pozytywnie, ponieważ minister Łapiński jest pierwszym od wielu lat ministrem zdrowia, który odważył się powiedzieć, że za stan zdrowotności w Polsce odpowiedzialne musi być państwo - co przy naszej modzie na liberalizm, rynkowość i uciekanie od wszelkiej odpowiedzialności jest nie lada odwagą. Mam też wrażenie, że minister [...]
A ja za mgłą {id:1971}
Ostatnio często miewam taki sen. Jest jeszcze ciemno, ale zza horyzontu już widać poświatę słońca, które za chwilę przepada we mgle. Mgła sunie w moją stronę, gęstniejąc z minuty na minutę, a na jej czele płynie minister Barbara Piwnik, cytując słynne powiedzenie Lecha Wałęsy: "Jestem za, a nawet przeciw". Tylko że w przypadku byłego pana prezydenta wszystko miało wymiar globalny, [...]
Kraj {id:1, pr.88}
Chorzy czy symulanci? {id:1936}
Po przegranych wyborach wielu urzędników Buzka poszło na zwolnienia lekarskie. Niektórzy chorują do dziś Mieszkańcy Warmii i Mazur utrzymują dwóch wojewodów i dwóch dyrektorów gabinetu. Podwójni dyrektorzy wydziału to wciąż codzienność w niektórych urzędach wojewódzkich, w ministerstwach, w spółkach z udziałem skarbu państwa. Mimo że rząd Leszka Millera sprawuje władzę od pięciu miesięcy. Podwójni - bo wielu urzędników z poprzedniego [...]
Plus minus Polak {id:1938}
W telewizji mówi o ekonomii, ale w biznesie odpowiada mu każdy kolor oprócz czarnego Połowę swojego życia spędził w Polsce. Nie mówi o niej inaczej, niż "w naszym kraju" i "nasz rząd". Od niedawna można go oglądać w ekonomicznym programie "Plus minus". Występując w nim, chce wpłynąć na nasz sposób myślenia. - Polska to kraj, w którym mogę pokazać, na [...]
Masa gangsterów {id:1946}
"Skruszeni" przestępcy "Pruszkowa" pogrążą dawnych kolegów? Do sądu w Warszawie wpłynął akt oskarżenia przeciwko szefom gangu pruszkowskiego. Na pierwszy rzut oka zarzuty prokuratury wyglądają blado - bossom "Pruszkowa" grozi nie więcej niż 10 lat więzienia. Zarzuca się im kierowanie związkiem zbrojnym, produkcję i sprzedaż narkotyków, ale również ubliżanie strażnikowi miejskiemu i posiadanie nielegalnego prawa jazdy. To wszystko budzi wątpliwości - [...]
Kto skoczył na pocztę? {id:1947}
Poczta Polska była miejscem największego bodaj marnotrawstwa w III RP Kilka lat przed Adamem Małyszem zapowiadającym, że "potem skoczy na pocztę", gigantycznego skoku na tę instytucję dokonała ekipa spod znaku Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego, któremu przydzielono Pocztę Polską w ramach podziału łupów po wyborach w 1997 r. Wydaje się, że na poczcie skala niegospodarności, marnotrawienia publicznych pieniędzy i korupcji przekroczyła wszystko, z [...]
Notes dyplomatyczny {id:1949}
To są historie - właśnie zauważono chodzącego po MSZ-etowskich korytarzach Michała Żórawskiego, konsula generalnego w Charkowie. Konsul przyjechał do Warszawy w jasnym celu - żeby załatwić sobie przedłużenie pobytu na placówce, tak żeby dociągnąć do emerytury. Słuszna to strategia - Żórawski najpierw był konsulem w Moskwie, potem w Charkowie, jest już na Wschodzie pewnie z dziesięć lat, więc może uda [...]
Na tyłach armat {id:1950}
W Szczecinie żony oficerów NATO ćwiczą: "Chrząszcz brzmi w trzcinie" - Pieknie - mówi krótko Dunka. - Szczonc - tłumaczy Niemka. A Janina Zalejko, fryzjerka ze Szczecina, już wie doskonale, co należy z włosami zrobić. Przyzwyczaiła się do swoich zagranicznych klientek, Dunek i Niemek, żon oficerów NATO. Trafiają do niej często, bo jej zakład znajduje się najbliżej siedziby Wielonarodowego Korpusu [...]
„Mur Chiński” w Dalmacji {id:1951}
Miejscowość Ston na półwyspie Peljeszak w Chorwacji znana jest przede wszystkim z upraw ostryg i świetnej restauracji, w której się je podaje. Przed wiekami odzyskiwano tu z wody morskiej sól i z powodu gromadzenia tego bogactwa miasteczko i okolice otoczono murem obronnym, który wygląda jak miniatura słynnego Muru Chińskiego. Otacza nie tylko starą część miasta, ale spore wzgórze. Jest to [...]
Jak obniżano ceny leków {id:1957}
Niektóre leki mogą kosztować o 40% mniej, a producent i tak zarobi Ceny mówią same za siebie. Za wiele preparatów w Polsce płaci się więcej niż w krajach Unii. Oto przykłady - Calcitriolum (używam nazw chemicznych), najbardziej czynna forma witaminy D3, stosowana w leczeniu osteoporozy. W Unii jedno opakowanie kosztuje 634 zł, w Polsce 959 zł. Kolejne przykłady - Fluticasonum [...]
Nie zjeżdżajcie na dół {id:1961}
Często słyszałem, jak sztygar mówi: "Mam w d... bhp, i tak się nic nie stanie, a węgiel musi być" W ostatnich tygodniach przez polskie kopalnie przeszła fala śmierci. W największej katastrofie, w kopalni Jas-Mos w Jastrzębiu życie straciło dziesięciu górników. Osoba odpowiedzialna za roboty strzelnicze nie wyprowadziła ich ze strefy użycia ładunków wybuchowych. Instalacja do zraszania ścian kończyła się 50 [...]
Łatwo było im zwiać {id:1962}
Czy szefowie Colloseum staną kiedykolwiek przed sądem? Na kondycję biznesu w Polsce wpływ mają nie tyle mechanizmy ekonomiczne, co działalność Urzędu Ochrony Państwa i wymiaru sprawiedliwości - taki wniosek można wyciągnąć, obserwując poczynania naszych stróżów prawa wobec szefów Konsorcjum Finansowo-Inwestycyjnego Colloseum. Już od dłuższego czasu bawią się oni w kotka i myszkę z szefami KFI. To ich zamkną podczas efektownej [...]
Bieszczady pod młotek {id:1974}
Rozpoczęło się wielkie wykupywanie bieszczadzkich odłogów - Warszawka bierze się za zagospodarowywanie bieszczadzkich odłogów - mówią w Lesku. Kiedy Polska wejdzie do Unii Europejskiej, ich ceny podskoczą i będzie można zarobić prawdziwe pieniądze. Stanisław Skalski, tamtejszy geodeta powiatowy, zaprzecza: - Może istnieją nieliczne przypadki, ale ja o nich nie wiem, bo transakcje mogły być prowadzone przez zaufanego człowieka. Faktem jest [...]
Z Kabulu do Puław {id:1976}
Widzieliśmy tysiące trupów! - mówią afgańscy chłopcy, którzy uciekli o Polski "Przepraszamy za ucieczkę. Dziękujemy za opiekę. Niech was Bóg błogosławi" - taką napisaną po angielsku kartkę znaleźli pracownicy Domu Dziecka w Puławach na stole w pokoju, który zajmowało pięciu afgańskich chłopców. W sobotę, 2 marca, chłopcy nie zeszli na śniadanie. - Wychowawca powiedział mi, że muszą chyba mocno spać, [...]
Historia {id:6, pr.86}
Kiszczak nie, Mazowiecki tak {id:1941}
Jedno z najsłynniejszych zdjęć 1989 r. przedstawia trzech polityków trzymających się za ręce w geście triumfu: w środku Lech Wałęsa, z lewej Roman Malinowski z ZSL, a z prawej Jerzy Jóźwiak, prezes Stronnictwa Demokratycznego. Tego samego dnia - 17 sierpnia 1989 r. - gen. Czesław Kiszczak poinformował opinię publiczną o rezygnacji z misji utworzenia rządu. Tak dobiegło końca 15 dni [...]
Sylwetki {id:2842, pr.84}
Jan Kobuszewski – dobroduszny sceptyk {id:75003}
CHARAKTER (Z) PISMA Idealistyczny i mało dbający o własną wygodę, dokłada wszelkich starań, by polepszyć byt innych. Nie zaprząta sobie uwagi własnym strojem – wszystko, co nowe, odda biednym. Jego szczodrobliwość wręcz kłóci się często z dobrym wychowaniem. Pana Kobuszewskiego cechuje umiejętność syntetyzowania pojęć i analizowania jednocześnie (uniwersalizm), bowiem niektóre litery stawia oddzielnie, zaś inne łączy ze sobą. Jego literki [...]
Teatr to jest pokusa {id:1967}
Krzysztof Kowalewski aktor teatralny, filmowy. Dla słuchaczy radiowej Trójki ukochany pan Sułek. Debiutował w "Krzyżakach". Ostatnio wrócił do epopei Sienkiewicza rolą Zagłoby w "Ogniem i mieczem". Znakomite role w filmach Barei. Gwiazda Teatru Współczesnego. Jego najnowsza kreacja w sztuce "Bambini di Praga" to wydarzenie sezonu. Kiedy Pan zrozumiał, że jest już dorosły? - Gdy poszedłem do szkoły teatralnej. 2. Jakie [...]
Opinie {id:9, pr.82}
Co nas czeka? {id:1963}
Zarówno w kręgach profesjonalnych ekonomistów, jak i polityków gospodarczych rozstrzelenie opinii co do perspektyw gospodarczych jest olbrzymie Nie wiadomo. Chociaż niektórzy uważają, że akurat dokładnie wiedzą, czego można spodziewać się w nadchodzących latach. A to ponownego przyspieszenia tempa wzrostu gospodarczego i poprawy warunków życia ludności, a to kompletnej katastrofy gospodarczej i przedłużania się stagnacji - w zależności od tego, kto [...]
Świat {id:3, pr.80}
Powrót Czerwonych Brygad {id:1955}
Brutalny zamach terrorystyczny na doradcę ministra zaszokował Italię Ta zbrodnia wstrząsnęła społeczeństwem Włoch. "Czy powraca czas terroru i morderstw politycznych?", pytają komentatorzy. Nieznani sprawcy, zapewne bojówkarze lewackich Czerwonych Brygad, z zimną krwią zamordowali doradcę ministra pracy. Ten barbarzyński, jak wyraził się papież, zamach może pogłębić chaos polityczny nad Tybrem i zagrozić włoskiej demokracji. 52-letni profesor Marco Biagi - wybitny ekonomista [...]
Strefa bezprawia {id:1968}
Gruzińska dolina Pankisi stała się gniazdem kryminalistów i bojowników Al Kaidy Gruzińska dolina Pankisi stała się gniazdem kryminalistów, czeczeńskich rebeliantów i (podobno) bojowników Al Kaidy. Waszyngton pomoże Tbilisi w rozwiązaniu tego problemu. Stany Zjednoczone po raz pierwszy w swej historii angażują się militarnie na południowym Kaukazie. USA do końca marca przyślą do Gruzji 150-200 żołnierzy i instruktorów z elitarnych oddziałów [...]
Kultura {id:4, pr.76}
Ich Troje i… długo, długo nic {id:1940}
Na rynku płytowym polskie zespoły zdystansowały zagranicznych wykonawców W minionym roku kupiliśmy ponad 30 mln albumów, mniej niż dwa lata temu (34,5 mln). Spośród pierwszej dziesiątki bestsellerów 2001 r. osiem to produkcje rodzime - tak wygląda podsumowanie naszego rynku fonograficznego, dokonane przez Związek Producentów Audio-Video. Bezkonkurencyjny wynik odnotował zespół Ich Troje - sprzedał ok. 688 tys. albumów "ad.4". Druga płyta [...]
Teatr bez autorytetów {id:1965}
Kultura jest jedną wielką piramidą, u której podstaw znajduje się także teatr. Trzeba dbać o wszystkie jej elementy Rozmowa z Kazimierzem Kaczorem, aktorem, prezesem ZASP - Jakie nadzieje wiąże pan ze zbliżającym się walnym zjazdem Związku Artystów Scen Polskich? - Przede wszystkim organizacyjne. Zjazd musi się odbyć, to już 47 zjazd w naszej ponad 80-letniej historii. Jego celem jest sprawozdanie, [...]
Niechciany anioł {id:1966}
Spektakl w Teatrze im. Jaracza w Łodzi wywołuje wiele emocji Gdy światła przygasły, kobieta na widowni krzyknęła. Zaskoczył ją widok opuszczającego się okna - elementu scenografii przedstawiającej obskurny pokój, która "otwiera się" w kierunku widowni. Zdziwienie, a nawet panikę obserwujemy też na scenie łódzkiego Teatru im. Stefana Jaracza, a wywołuje je zbieg okoliczności, którego bohaterowie zdawali się najbardziej pragnąć. Dlatego [...]
Obserwacje {id:2282, pr.62}
Zawód kelner {id:1964}
Gdy idziesz z tacą, szef parę razy kopnie cię w tyłek. Wtedy na pewno się przewrócisz i można cię zwolnić bez problemu W ramach rozrywki pani Teresa, menedżer ekskluzywnej restauracji w Warszawie, tak ustawiła grafik pracy 24-letniemu barmanowi, że chłopak przez trzy tygodnie pracował codziennie. Po osiemnaście godzin. Po trzech tygodniach zemdlał z wycieńczenia. Na drugi dzień pani Teresa wręczyła [...]
To jest właśnie Polska, ale… {id:1969}
Prof. Wiesław Godzic z Uniwersytetu Jagiellońskiego, współautor książki "Podglądanie Wielkiego Brata" - "Big Brother" to manipulacja czy niewinny reality show? - Nie lubię określenia manipulacja. Im więcej badam zagadnienia związane z mediami, tym bardziej widzę, że wszystko w świecie medialnym jest manipulacją. Większość ludzkich kontaktów polega na udawaniu. "Big Brother" na pewno nie jest niewinny. Tak naprawdę nie wiemy, jakie [...]
Big Brother – Wszystko za kasę {id:1973}
Co jeszcze wymyśli Wielki Brat dla nabicia kasy? - Może teraz seks grupowy - szydzą internauci Kierownictwo TVN odetchnęło. Inżynier Ireneusz Próchenko, 41-letni radomianin oskarżony o malwersacje (wkrótce rozprawa w sądzie), zszedł już z oczu kamerzystów programu "Big Brother". Sterowane oklaski fanów towarzyszące wyjściu pierwszego nominowanego w III edycji, były wyjątkowo krótkie. Organizatorzy chcieli jak najszybciej pozbyć się dowodu skandalicznego [...]
Reportaż {id:8, pr.}
Osiedle pod jednym dachem {id:1937}
Żeby obejść dookoła największy blok w Polsce, potrzeba dziesięciu minut Alfred Jańczyk mieszka tu od chwili oddania budynku do użytku - od 1969 r. Wprowadził się z żoną i synem. - Gdy starałem się o klucze, dostałem dwie propozycje. Wybrałem superjednostkę ze względu na lokalizację w samym centrum Katowic. Atrakcją był przypisany do mieszkania garaż. Wielkim minusem - straszna ciasnota. [...]
Na bazarze, w dzień targowy… {id:1975}
Warszawskie Koło tętni życiem i czeka na ekstraokazje - W każdym interesie najważniejszy jest pomysł i ten pierwszy raz - mówi straganiarz pan Zenek, okresowo zameldowany w Otwocku. Jest rozmownym i bardzo uczynnym bezrobotnym, świadomym alkoholikiem, z żoną bez pracy i dziećmi często bez zeszytów. Dziś jego profesją jest szperanie po osiedlowych śmietnikach. - Kiedyś nie trzeźwiałem, teraz pracę traktuję [...]
Kościół {id:3263, pr.}
Czy Kościół podlega prawom rynku? {id:1953}
Sekularyzacja na pewno nie zatrzyma się na granicy Polski Rozmowa z ks. prof. Januszem Mariańskim - Niektórzy liberalni socjologowie amerykańscy twierdzą, że to nie religia ma zbawić świat zdominowany przez bezwzględny, zglobalizowany rynek, lecz że to w pewnym sensie rynek "zbawi" religię. Mam na myśli tych, którzy utrzymują, że im większa "oferta" religijna, im większy wybór na "rynku religijnym", tym [...]
Przegląd poleca {id:11, pr.}
Zimą – góry, latem – oferty specjalne {id:75002}
Zimą narty, snowboard, latem wczasy rodzinne, żeglarstwo, przez cały rok zwiedzanie, sporty ekstremalne oraz oferty specjalne (np. wycieczki piwne w Muehlviertel) – oto w największym skrócie oferta turystyczna Austrii. Pomocą służy Austriacki Ośrodek Informacji Turystycznej w Warszawie. Instytucji od czterech lat szefuje Maria-Franca Kobenter. Pozostały personel ośrodka to Polacy. AOIT zajmuje się współpracą z podmiotami gospodarczymi (głównie biurami podróży), mediami [...]
Wielkanoc Na Nowosądecczyźnie {id:1952}
Wyjazdy w okolice Limanowej to okazja do obejrzenia świątecznych uroczystości W niektórych rejonach kraju kultywuje się tradycje gdzie indziej niespotykane. W okolicach Limanowej w czasie wielkiego postu ludzie liczyli tygodnie dzielące środę popielcową od Wielkanocy. Czuło się tęsknotę do wiosny, z którą nierozłącznie wiązały się te święta. W czasie postu, w środę po trzeciej niedzieli przypadała połowa oczekiwania na niedzielę [...]
Baśniowa Barcelona {id:1970}
Wizje mistrza Gaudiego przyciągają turystów do stolicy Katalonii Bajkowy, pełen harmonii, a jednocześnie nieposkromionej fantazji, jakby wyjęty z innej planety świat architektonicznych wizji Antonia Gaudiego. To właśnie on jest największym magnesem przyciągającym turystów do stolicy Katalonii. A w tym roku szczególnie, bo trwają obchody 150-lecia urodzin słynnego Katalończyka. Patronat nad Rokiem Gaudiego objęła królowa Zofia, a Kościół hiszpański czyni starania [...]
Budapeszteńskie termy {id:1972}
Budapeszt to jedyna na świecie stolica, w której działają źródła lecznicze i wód mineralnych. Jest ich około 80 i dają dziennie 70 mln litrów wody. Dzięki nim powstało w mieście ponad 50 kąpielisk. Najsłynniejszymi są Kąpielisko Gellerta oraz Szechenyi. To drugie stanowi jeden z największych tego typu kompleksów w Europie. Baseny są czynne przez cały rok z wyjątkiem świąt Bożego [...]
Pytanie Tygodnia {id:591, pr.}
Czy centrale związkowe dobrze reprezentują interesy pracownicze? {id:75001}
PRO Janusz Śniadek, wiceprzewodniczący KK NSZZ „Solidarność” Związki pełnią funkcję ostrzegawczą, starają się zwracać uwagę na problemy maksymalnie skutecznie, ale bez wsparcia ogółu opinii publicznej nie osiągniemy sukcesu. „Solidarność”, którą się oskarża o spowodowanie całego zła, od lat utrzymuje, że najpierw trzeba uruchomić mechanizmy mikro- i makroekonomiczne ożywienia gospodarczego, a dopiero na końcu zamknąć debatę kodeksem pracy. Źle się stało, [...]
Czy Polacy rozumieją słowo „grzech”? {id:1945}
Krzysztof Piesiewicz, senator, adwokat, scenarzysta filmowy Myślę, że z tym nie jest w Polsce źle. Pytanie krąży wokół sumienia i choć bywają ludzie go pozbawieni, częściej zdarza się, że sumienie odpychamy od siebie. Jako adwokat wiem, że sumienie, a więc i zrozumienie winy, nie zawsze jest zgodne z funkcjonującym potocznie poczuciem sprawiedliwości. Nierzadko bywałem zdziwiony, gdy moi klienci na swój [...]
Wywiady {id:2, pr.}
Nie skrzywdzę pacjentów {id:1958}
Dzisiaj za leki w wielu przypadkach płacimy więcej niż w innych krajach europejskich Rozmowa z prof. Mariuszem Łapińskim, ministrem zdrowia - Zaczęło się od porządkowania listy leków refundowanych, a skończyło się na wojnie z zachodnimi koncernami. O to chodziło? - Nie prowadzę żadnej wojny z firmami farmaceutycznymi, a jeżeli jest wojna, nie ja ją wywołałem. Posłaliśmy do uzgodnień naszą listę [...]
Nauka {id:5, pr.}
Recepta na zmartwychwstanie {id:1943}
Klonowanie, zamrażanie, cybernetyczny zapis pamięci. Czy nauka wskrzesi zmarłych? Jak naucza religia chrześcijan, Jezus zmartwychwstał, a w dniu Sądu Ostatecznego wszyscy zmarli wyjdą z grobów. Niektórzy liczą jednak, że wskrzeszanie tych, którzy odeszli, będzie możliwe już wcześniej, dzięki burzliwym postępom nauki. Tak uważał Raymond Martinot, profesor fizyki w Paryżu. Nie mógł pogodzić się ze śmiercią swej ukochanej żony, Moniki Leroy, [...]
Oświata {id:4123, pr.}
Tłum pod uniwersytecką bramą {id:1944}
Od dzieciństwa straszono ich, że są dziećmi wyżu demograficzego Atakuje wyż wyżu. Dzieci urodzone w 1983 r. są apogeum tych kilku lat, gdy rodziło się ich bardzo dużo. - Żyjemy od wyżu do wyżu. Wyż rocznika z pierwszej połowy lat 80. jest porównywalny do tego z lat 50. Połowa lat 60. to niż. Teraz sięgamy dna - komentuje Lucyna Nowak, [...]
Blog {id:32, pr.}
Uciec z getta {id:1948}
Z gadziej perspektywy Dlaczego na imprezy organizowane przez środowiska polonijne, imprezy organizowane za granicą nie przychodzi młodzież? Niezależnie od tego, czy jest to Austria, Białoruś, Belgia bądź Ukraina. Nawet na Wschodzie, kiedy dobrzy wujkowie z polskich organizacji zajmujących się Polakami za granicą przyjadą z cukierkami. Takie pytanie padło niedawno podczas forum dyskusyjnego zorganizowanego przez Klub Inteligencji Polskiej w Wiedniu. Nie [...]
Zamknij oknoCzekaj, trwa ładowanie!
To może potrwać sekundę lub dwie.