40/2003
Felietony {id:10, pr.90}
Lecznictwo przyszłości {id:76867}
Ostatnio dużo się dzieje na niektórych frontach medycyny. W gazetach pojawiły się wiadomości o chemicznych preparatach, znacznie wydłużających życie pewnego rodzaju glist i robaków. Niektórzy z komentatorów takich doświadczeń przenoszą uzyskane wyniki od razu na człowieka, dając do zrozumienia, że skoro można o połowę przedłużyć żywot robaczka, to i z ludźmi taka operacja powinna się udać. Równocześnie dowiedzieliśmy się, że [...]
A to Polska właśnie {id:4874}
Prawo i obyczaje Kraj, w którym żyję, to Polska właśnie. Zamieszkały przez kłótliwe plemię zwane Polakami, które mówi tym samym językiem, ale porozumieć się ze sobą nie potrafi. To wyjątkowa nacja, która rządzi się emocjami niekontrolowanymi rozumem. Naród w chwilach przełomowych wielki, ale w potocznych, codziennych służbach zaniedbany (Norwid). Kartezjusz twierdził, że "rozsądek jest rzeczą najsprawiedliwiej podzielony na świcie, każdy [...]
Bandytyzm u wrót Rzeczypospolitej {id:4884}
Zapiski polityczne 20 września 2003 r. Tegoroczny wrzesień przypomina pod względem pogody tamten straszny miesiąc roku 1939, kiedy ponieśliśmy podwójną klęskę najazdu niemiecko-bolszewickiego. Teraz mamy inne zmartwienie: wewnętrzną klęskę na skutek jawnego łajdaczenia sceny politycznej i obyczajów. Nie wiadomo, co w tej upiornej parze jest skutkiem, a co przyczyną. Warszawa przeżyła groźny z wyglądu i ponury w sumie wyrządzonych miastu [...]
Owoce krętactwa {id:4887}
Kuchnia polska Antoniemu Słonimskiemu przypisuje się powiedzenie, że "kiedy nie wiadomo, jak się zachować, to na wszelki wypadek można zachować się przyzwoicie". Podobnie gdy nie wiadomo, co powiedzieć, można na wszelki wypadek mówić prawdę. Jeżeli obecnie w wielu całkiem zasadniczych kwestiach grzęźniemy w kłopoty, dzieje się tak w dużej mierze dlatego, że zamiast prawdy, często widocznej jak na dłoni, wolimy [...]
Nowe centrum wypędzonych {id:4898}
Nie wiem, na czym to polega, ale wydaje mi się, że nasza armia - od kiedy pamiętam demokrację - korzysta z takiego samego patentu jak prości zwykli obywatele, którzy usiłowali się dorobić lub coś atrakcyjniejszego pozyskać, kupując w Niemczech sprzęt używany. Tylko prości ludzi przywozili lodówki, pralki, wystawione przed dom telewizory i auta szczególnie tanie po każdej powodzi. Szły wtedy [...]
Kraj {id:1, pr.88}
W czyich ja jestem rękach? {id:4871}
Malanowska Elżbieta Była wiceprezydent Szczecina, podejrzana o przywłaszczenie miliona złotych, twierdzi, że jest niewinna Byli uprzedzająco grzeczni. Elżbiecie Malanowskiej - byłej wiceprezydent Szczecina z nadania SLD, obecnie radnej miejskiej - zaproponowali wycieczkę do Gdańska. Natychmiast, na koszt państwa. Zamknęła biuro, pojechała. Agentom ABW się nie odmawia. W gdańskiej prokuraturze czekały na nią zarzuty wyłudzenia ponad miliona złotych i uszczuplenia należności [...]
Ojciec chrzestny po polsku {id:4872}
Czy Ryszard B. zabił gangstera "Simona", bo ten zlał go przy świadkach pasem na goły tyłek? Zbigniew Sz. przyjechał do Katowic bodaj w roku 1986. Z tych stron pochodziła jego żona. On - z Pruszkowa. Kupił duże mieszkanie w centrum Katowic i prowadził firmę budowlaną. Skąd miał pieniądze na rozruch? Oficjalnie - zarobił podczas pobytu w RFN. Nieoficjalnie - miał [...]
Notes dyplomatyczny {id:4880}
Zebrało się grono malkontentów i narzekało. Najpierw na umowę wizową z Rosją. No, faktycznie, nie ma czym się chwalić. Rosjanie mogą przyjeżdżać do Polski po uzyskaniu wizy, Polacy, aby starać się o wizę rosyjską muszą mieć zaproszenie. Jezu, zupełnie jak do Ameryki! Wyobraźmy sobie, że polski biznesmen Kowalski będzie chciał pojechać do Rosji, by zorientować się w możliwościach biznesowych. Nie [...]
Zawód negocjator {id:4882}
W ich pracy jedno słowo może zdecydować o życiu lub śmierci Policyjny negocjator jest trochę jak spowiednik. Nie tylko musi uważnie słuchać, ale przede wszystkim ma zdobyć zaufanie rozmówcy. Od księdza różni go to, że nie rozgrzesza i nie obiecuje raju. Musi doprowadzić do rozładowania napięcia i rozwiązania konfliktu. Właśnie tak stało się w TVP, gdy do telewizyjnego studia wtargnął [...]
Komisja Rywina. Rozdział II {id:4889}
Posłowie mają za mało informacji na raport końcowy, za dużo na hipotezy Komisja badająca sprawę Rywina znów wróciła na pierwsze strony. Pogrążona ostatnio w letargu przesłuchiwała mało znane osoby, podobno pisała raport. Po którym już mało kto czegokolwiek się spodziewał. I nagle te wszystkie plany spokojnej starości wzięły w łeb - posłowie Rokita i Ziobro starli się w ciężkim boju [...]
Konie w polskim kinie {id:4893}
Hacuły to konie, które najczęściej pracują dla polskiej kinematografii Pewna hrabina stwierdziła z żalem, iż udokumentowane i pewne pochodzenie mają tylko rasowe konie. Rodowody koni huculskich prowadzone są od 150 lat. Na świecie jest tylko siedem męskich linii konia huculskiego. Wszystkie są reprezentowane w Polsce. Rodzin żeńskich jest w naszej hodowli 12. Mimo to jesteśmy niewątpliwą potęgą w hodowli hucułów. [...]
Bank na kliknięcie myszą {id:4895}
Bankowość internetowa to najwygodniejsza, najtańsza i najszybsza metoda zarządzania własnym rachunkiem Ponad 1,8 mln Polaków ma konta on-line. Przed rokiem liczba ta była o połowę mniejsza, a w grudniu 2000 r. z dostępu do konta bankowego przez globalną sieć korzystało zaledwie 90 tys. rodaków. Zaczyna się spełniać wizja Billa Gatesa, który mówił: "Bankowość jest potrzebna, ale banki nie". Kto korzysta [...]
Sylwetki {id:2842, pr.84}
Jerzy Hoffman – uprzejmość i przebiegłość {id:76923}
CHARAKTER (Z) PISMA Stawianie literek w wyrazach osobno, bez łączników, odpowiada myśleniu analitycznemu, przy którym o wiele później szuka się związku całościowego. Piszący jest pedantem lubiącym trzymać się detali, introwertykiem preferującym samotność i niezależne, samodzielne pozycje. Nawiązanie z nim bliskiego kontaktu nie jest proste („m” i „n” mają formę arkad). Pan Hoffman bywa nieprzewidywalny, jeśli chodzi o reakcje – autograf [...]
Opinie {id:9, pr.82}
Kroniki chorej duszy {id:4869}
Tylko Koterski wyciąga frustratów na pierwszy plan swoich filmów Dość odwiecznie w polskich filmach (kiedy miały one jeszcze jakąś rangę artystyczną) pojawiali się w epizodach, na drugim planie wiecznie sfrustrowani, chamowaci czy nieżyczliwi ludzie - wściekły dozorca, niemiła sklepowa, niewrażliwy lekarz. Cóż, frustracja jest niemal niezbywalnym elementem polskiej tożsamości. Bodaj w "Ściganym", filmie sensacyjnym i całkowicie niepolskim, Harrison Ford - [...]
Świat {id:3, pr.80}
Zabić kobietę w kobiecie {id:4873}
Na świecie żyje ponad 130 milionów kobiet, które poddane zostały okaleczeniu narządów płciowych Kiedy Aldo Morrone, lekarz ze szpitala San Gallicano w Rzymie, po raz pierwszy zobaczył infibulowaną kobietę, doznał szoku. Zaskoczenie było tak duże, że zapytał pacjentkę, czy może zrobić zdjęcie jej krocza. Somalijka zgodziła się bez ceregieli. Nie widziała nic dziwnego w swoim wyglądzie. W jej kraju 90% [...]
Cybersutenerka {id:4885}
Wychowanka szkoły klasztornej oskarżona o stworzenie największej na świecie agencji prostytutek dla VIP-ów "Jeśli mężczyzna prosił o damę do towarzystwa z dużym biustem, to wątpię, czy zależało mu na konwersacji", rzekła z uśmiechem na ustach sędzia Jacqueline Rebeyrotte podczas sensacyjnego procesu w Pałacu Sprawiedliwości w Paryżu. Podobnie prokurator Marie-Hilda Gouineau wywołała chichot zgromadzonych, gdy zapytała podsądną: "Dlaczego pani dziewczęta występują [...]
12-letni bojownicy {id:4890}
W kolumbijskiej wojnie domowej walczy 11 tysięcy dzieci żołnierzy Angela wstąpiła do lewicowej partyzantki FARC w wieku 12 lat. Wkrótce potem musiała wypełnić barbarzyński rozkaz. - Miałam przyjaciółkę, Juanitę, która wpadła w kłopoty, bo za dużo spała. Byłyśmy przyjaciółkami w życiu cywilnym, a w obozie dzieliłam z nią namiot. Komendant powiedział: "To, że jest twoją przyjaciółką, nic nie znaczy. Popełniła [...]
Okręty Putina i Busha {id:4899}
Na szczycie amerykańsko-rosyjskim w Camp David ważniejsze od sporu o Irak będzie partnerstwo energetyczne "Przyjaciele mogą się czasami ze sobą nie zgadzać". Ta zręczna odpowiedź George'a W. Busha, którego na początku czerwca w Petersburgu dziennikarze pytali o fundamentalną różnicę w podejściu Waszyngtonu i Moskwy do obalenia Saddama Husajna, przywoływana jest często także przed zaplanowanym na środek bieżącego tygodnia spotkaniem prezydentów [...]
Zdrowie {id:20, pr.78}
Badania za 800 milionów dolarów {id:76920}
RECEPTA NA ZDROWIE Chcielibyśmy odkryć cudowny lek na raka sutka – mówi Paweł Żelewski, dyrektor polskiego oddziału Novartisu - W kodeksie etyki lekarskiej znalazł się cały nowy rozdział o kontaktach lekarzy z firmami farmaceutycznymi takimi jak Novartis. Jak pan ocenia te związki? – Uważam, że rola przedstawicieli medycznych firm w życiu lekarzy jest duża. W Polsce z budżetu państwa wydaje się [...]
Reumatyzm nasz powszedni {id:76919}
RECEPTA NA ZDROWIE 5,5 miliona Polaków cierpi na chorobę, która powoli wyłącza ich z życia – Miałam wtedy 12 lat. Położyłam się do łóżka zdrowa, a wstałam chora. Tak to pozostało w mojej pamięci – wspomina Dorota Łysakowska cierpiąca na reumatoidalne zapalenie stawów. Dziś ma 29 lat, skończyła teologię, zaczęła nawet pracować w wymarzonym zawodzie dziennikarskim. – Ale szybko życie [...]
Kultura {id:4, pr.76}
Przecieram oczy {id:76878}
Tadeusz Różewicz specjalnie dla Przeglądu Publikujemy jeden z najnowszych wierszy poety Przecieram oczy budzę się rano w jakimś kryminale bez krat gdzie jestem pytam gdzie ja jestem widzę na gwoździu gazetę poznaję po języku że gazeta polska polska nasza jeszcze nie sprzedana nie w rękach Fortynbrasa norweskiego Pana przecieram oczy gdzie jestem gdzie ja jestem wszędzie widzę kraty ten świat wyszedł [...]
Polskie teatry to twierdze {id:4870}
Aktorzy rzadko chodzą na przedstawienia kolegów, nie ciekawi ich, co się dzieje na scenach - Wojciech Pszoniak (ur. 1942, Lwów) – debiutował w Starym Teatrze w Krakowie u Konrada Swinarskiego jako Parobek w „Klątwie” Wyspiańskiego (1968). Zagrał m.in. Makbeta w spektaklu A. Hanuszkiewicza, wiele ról u Wajdy, np. Piotra Wierchowieńskiego w „Biesach”, Stańczyka w „Weselu”, Bałandaszka w „Onych” Witkacego. Szerokiej publiczności [...]
Dogville hipokrytów {id:4876}
Czy Lars von Trier w swoim najnowszym filmie chciał spoliczkować Amerykę? Tak twierdzili niektórzy tamtejsi krytycy po premierze nowego filmu twórcy "Idiotów" na ostatnim festiwalu w Cannes. Jakie były powody wzburzenia? Otóż ten film powstały w koprodukcji najpotężniejszych państw europejskich wielu uznało za swoisty odwet starej Europy na Ameryce. Jest to opowieść o tytułowym miasteczku z czasów wielkiego kryzysu, którego [...]
Czekając na Nobla {id:4881}
Na giełdzie noblowskiej wymienia się polskie nazwiska: Tadeusza Różewicza, Stanisława Lema i Adama Zagajewskiego Jak co roku na przełomie września i października w świecie literackim wielkie poruszenie: kto dostanie Nagrodę Nobla, najbardziej prestiżowy, najwyższy (ok. miliona dolarów) laur literacki? Spekulacjom i domysłom nie ma końca. Pisarz czy poeta? Znowu mężczyzna, czy może kolej na kobietę? Europejczyk czy Amerykanin, Łotysz czy [...]
Żyję – cóż za radość {id:4891}
Książkę Krystyny Kofty o zmaganiu z rakiem czyta się bez przygnębienia Po operacji usunięcia piersi oblepiła swoją szpitalną przestrzeń żółtymi karteczkami z zapiskami refleksji, jakichś słów, z okruchami rozmów i skojarzeń. Żeby nie zapomnieć, żeby później wykorzystać w książce, którą (o czym jeszcze wtedy nie wiedziała) zatytułuje: "Lewa, wspomnienie prawej". "- Ma pani raka - powiedziała dr Monika K. - [...]
Mądre Orły Jana Karskiego {id:4892}
Tadeusz Mazowiecki i abp Alfons Nossol wyróżnieni za wizję europejskiej obecności Polski Kapituła Nagrody Orła Jana Karskiego, ustanowionej przez prof. Jana Karskiego 5 maja 2000 r., działająca pod kierownictwem Jacka Kuronia, przyznała nagrody za lata 2002 i 2003. Ideą twórcy nagrody było przyznawanie jej tym, którzy "godnie nad Polską potrafią się zafrasować". Nagroda ma charakter honorowy i nie towarzyszy jej [...]
Ekologia {id:7, pr.70}
Ekologom się nie odmawia? {id:4894}
Urzędnicy niechętnie odpowiadają na pytania o stan środowiska naturalnego Robert Cyglicki z Polskiej Zielonej Sieci, koordynator raportu na temat dostępu do informacji o środowisku - Polska Zielona Sieć opracowała pod pana kierownictwem raport dotyczący dostępu do informacji o środowisku. Wynika z niego, że w 2001 r. zaledwie połowa organizacji ekologicznych skorzystała z prawa do swobodnego dostępu do informacji o środowisku. [...]
Masz prawo wiedzieć {id:4896}
Można być Francuzem, a w... Niemczech domagać się informacji o środowisko Każdy z nas ma prawo do informacji o stanie środowiska naturalnego. I nie mają tu nic do rzeczy nasz zawód, wykształcenie ani miejsce zamieszkania. Co więcej, można być obywatelem Francji, a w... Niemczech domagać się informacji o wpływie danej inwestycji na środowisko. Jak to możliwe? Zawdzięczamy to m.in. Konwencji [...]
Niepoliczona przyroda {id:4897}
Dane o środowisku są w Polsce rozproszone, często wyrywkowe, a niekiedy tendencyjne Rację ma ten, kto może sięgnąć po pełną informację - to stwierdzenie jest dziś... prawie prawdą. Możliwość manipulowania informacją, której nie mają inni, to kunszt całej rzeszy buszujących w gospodarce, i szerzej, w biznesie. Eksponowanie faktów korzystnych, minimalizowanie zagrożeń i braków, budowanie radosnych prognoz na umiejętnie przebranych przesłankach, [...]
Obserwacje {id:2282, pr.62}
Student w łóżku i w kościele {id:4877}
Rady rodziców i księży są dla nich przestarzałe. Mają swój dekalog i własny przepis na życie "Panna z dzieckiem to wstyd na wsi, ale nie wśród studentów. Wstydzić trzeba się biedy, bo to oznaka bezradności!". Takie poglądy jeszcze kilka lat temu uznano by za margines. Dziś, jak mówią sami studenci, to normalka. Instytut Statystyki i Demografii SGH oraz Uniwersytet Jagielloński [...]
Byle zostać miss {id:4883}
Wiedzą, że najlepiej mówić do jurorów: "Nie mam chłopaka. Lubię niezależność i starszych mężczyzn" - Konkursowe czy obecne? - 181-centymetrowa Magda Stanisławska, Miss Polski 2002 pyta, które wymiary podać. - 90-66-90. No, obecnie... 2 cm więcej. Przed ubiegłorocznym finałem przez miesiąc głodówki straciła 5 kg. - Najgorsze, jak potem zaczynasz jeść białko w postaci mięsa - wykręca się. - Żołądek [...]
Przegląd poleca {id:11, pr.}
Bieszczadzka jesień {id:76930}
Łupków jest znakomitym punktem wypadowym górskich wycieczek Pierwsze wzmianki o Przełęczy Łupkowskiej pochodzą z 1231 r. Ówczesna nazwa Wrota Węgierskie bardziej oddawała jej szczególny charakter – tędy prowadziły szlaki kupieckie z południa na północ, wędrowali najemni robotnicy i pielgrzymi, a zbrojni zmierzali na wojnę. Trafimy tu bardzo łatwo. Pociągiem najpierw jedziemy do Zagórza (bezpośrednie połączenia z Łodzi, Katowic, Krakowa i [...]
Słowacki Andy Warhol? {id:4875}
Wizytówką Muzeum Sztuki Nowoczesnej Rodziny Warchol są puszki zupy Campbell Medzilaborce to niewielkie kilkutysięczne miasteczko leżące nad rzeką Laborec, w dolinie Beskidu Niskiego. Tym, co ściąga tu wycieczki z całego świata, jest Muzeum Sztuki Nowoczesnej Rodziny Warhol. Matka Andy'ego Warhola, Julia, zanim wyemigrowała do Stanów Zjednoczonych, zajmowała się malowaniem wielkanocnych pisanek na przedświąteczne miejskie jarmarki. Dzisiaj obok sprzedawanych na targu [...]
Kaszubski skansen {id:4878}
Leżące niedaleko Kościerzyny Wdzydze Kiszewskie to jeden z największych ośrodków wypoczynkowych na Pojezierzu Kaszubskim. Jego atrakcją jest najstarszy w Polsce, prawie stuletni skansen. Dziś na terenie skansenu znajduje się 25 unikalnych obiektów architektury regionalnej z okresu XVIII-XX w., pochodzących z całego obszaru Kaszub. Są tu dworki, chałupy chłopskie i rybackie, a nawet całe zagrody, tartak, szkoła, kościół i dwa wiatraki [...]
Pytanie Tygodnia {id:591, pr.}
Czy w Polsce można uczciwie robić duże interesy? {id:76869}
Tadeusz A. Mosz publicysta ekonomiczny TVP 1, autor programu „Plus minus” Można robić duże interesy, nie łamiąc prawa, ale nie można ich prowadzić bez koneksji towarzysko-politycznych. Żyjemy w sytuacji tak silnych związków polityki z biznesem, że nie sposób sobie wyobrazić, że mógłby w Polsce istnieć ogromny biznes bez udziału i poparcia polityki. Nie znaczy to jednak, że wszystko w tym [...]
Czy kilkuzłotowe opłaty za wizyty w przychodni uratują służbę zdrowia? {id:76868}
PRO Konstanty Radziwiłł, prezes Naczelnej Rady Lekarskiej Współpłacenie za usługi medyczne było w pakiecie propozycji samorządu lekarskiego, zgłaszanym jeszcze przy okrągłym stole medycznym. Zdajemy sobie sprawę, że nakładanie na społeczeństwo dodatkowych obciążeń nie jest nikomu obojętne, ale naszym zdaniem, mogłoby pomóc służbie zdrowia wyjść z dołka. W naszej propozycji nie było jednak szczegółowego cennika opłat, np. 2 zł za receptę, [...]
Gospodarka {id:2035, pr.}
Naprawić jak najszybciej {id:4888}
Cyfrowe Centrum Serwisowe do minimum skraca czas, w którym jesteśmy zwolnieni z komórkowej smyczy Dla wielu z nas awaria komórki to nieszczęście, czujemy się bez niej jak pies bez pana, marzymy, by czas naprawy był jak najkrótszy. - My właśnie tak pracujemy. Telefon, który do nas trafi, naprawiany jest najszybciej, jak to możliwe. I z pewnością najlepiej - mówi Robert [...]
Wywiady {id:2, pr.}
Jedenaste: Lepiej nie chorować {id:4900}
Utrzymywanie zasady powszechnego dostępu do usług medycznych to niebezpieczna fikcja - mówi Marek Balicki, senator SLD-UP - Zakończył się Krajowy Zjazd Lekarzy. Udało się odrzucić propozycje zmian dotyczących badań prenatalnych i zapłodnień in vitro. Niewiele brakowało, żeby stało się inaczej. - Na decyzje zjazdu wpłynęły debata toczona z udziałem mediów i list, który przygotowałem z grupą lekarzy, poparty przez wiele [...]
Przebłyski {id:19, pr.}
Idol na ulicy {id:76877}
42-letni Maciej Maleńczuk błyszczy jako najbardziej ostry i chamski juror nowej edycji „Idola”. Został nim po to, żeby wybrać kogoś fajnego. Głównie jednak dla własnej chwały. Bezpardonowo krytykuje kandydatów, mówiąc, że są sztuczni i nie są sobą. Mistrz gitarowej psychodeli i awangardy poniża za to, co sam dawno już utracił. Dziś, umyty i wyczesany zasiada w komercyjnym programie dla mas, [...]
Dwie wersje {id:76876}
Były dwie wersje wyjaśniające, dlaczego „Gazeta Wyborcza” tak mocno napadła na doradcę Aleksandry Jakubowskiej, Jacka Podgórskiego (że agent i w ogóle). Pierwsza mówi, że po to, żeby uderzyć w Jakubowską i ją osłabić. Druga jest bardziej kombinacyjna – zdaniem ekipy z „Wyborczej”, to Podgórski poinformował ludzi z „Newsweeka” o spotkaniu Jakubowska-Michnik w restauracji Blue Cactus. I stąd to zdjęcie. My [...]
Dornie, bojkotuj! {id:76875}
Ludwik Dorn z PiS wezwał do bojkotu program „Woronicza 17”, w którym Grzegorz Nawrocki prowadzi rozmowy z politykami. Nawrocki był współautorem „Dramatu w trzech aktach”, w którym zarzucono politykom PC przyjmowanie pieniędzy pochodzących z FOZZ. Dorn mówi więc, że Nawrocki „prezentuje pod względem moralności i umiejętności zawodowych poziom najniższy z możliwych”. Oto logika Dorna i PiS: można mieć, jak Nawrocki, [...]
Fakty Lisa {id:76874}
Tomasz Lis zdradza „Nowej Trybunie Opolskiej”, że jego córeczki mają nieoficjalny zakaz oglądania prowadzonych przez niego „Faktów”. – Mam nadzieję, że jestem w stanie obronić się jako ojciec prawdziwy, a nie ten, który występuje na ekranie. Bardzo często mówię Poli, bo Iga jest jeszcze za mała, że chciałem być lekarzem, ale byłem za mało zdolny. Dokonuję pewnych manipulacji, żeby córce [...]
Skarżypyta z Platformy {id:76872}
Wyjątkowym skarżypytą, by nie użyć brzydszego słowa, okazał się pos. Bogdan Klich z Platformy Obywatelskiej, który wraz z pos. Aleksandrem Małachowskim (UP) tworzył dwuosobową delegację polskiego Sejmu, zaproszoną na Białoruś w składzie delegacji Rady Europy. Pos. Klich doniósł na swego starszego sejmowego kolegę, że nie spotkał się z białoruską opozycją, co on, Klich, uczynił; chwalił się też, że publicznie na [...]
Zamknij oknoCzekaj, trwa ładowanie!
To może potrwać sekundę lub dwie.