50/2003
Felietony {id:10, pr.90}
I znowu jadę do Rosji {id:5218}
Zapiski polityczne 26 listopada 2003 r. Piszę ten felieton ze sporym wyprzedzeniem, co mi się rzadko zdarza, ale muszę wyjechać z kraju na wiele dni, a nie mogę nawalać czytelnikom ani redakcji. Chyba taka podróż, jaka mnie teraz czeka, drugi raz w życiu już mi się nie trafi, gdyż zaczynam od Genewy, gdzie jest światowy zjazd działaczy Czerwonego Krzyża, i [...]
Historia jako gra {id:5220}
Uniwersytet w Bielefeld, który wręczył mi w ubiegłym miesiącu doktorat honorowy, zwrócił się do mnie między innymi z pytaniem, jak będzie wyglądała przyszłość Europy za pięćdziesiąt lat. Wyjaśniłem, że generalnie nie mam pojęcia, wskutek czego odpowiedź moja siłą rzeczy musi mieć charakter silnie ogólnikowy. Napisałem, że w wieku dwudziestym, po pierwszej wojnie światowej, bardzo szybko doszło do następnej, w której [...]
Czy będą nowe afery? {id:5221}
Kuchnia polska Mamy więc kolejną aferę, zwaną potocznie aferą "jednorękich bandytów", dotyczącą gier losowych i maszyn grających. Dostrzec w niej można - mówiąc językiem futbolowym - wszystkie znane już z poprzednich afer "stałe fragmenty gry", a więc podejrzenie o łapówkę astronomicznej wysokości, podejrzenie o kupowanie ustawy sejmowej, a więc korupcję, "grupę trzymającą władzę", zdolną tę ustawę sprzedać, zakulisową krzątaninę biznesowo-towarzyską, [...]
Jaśnie Wielmożny Panie Hrabio! {id:5229}
Nie spodziewałem się, szczerze mówiąc, Pańskiego listu, ponieważ myślałem, że zrobi nam Pan niespodziankę, pojawiając się 1 maja w naszym majątku już bez paszportu. Póki co chce Pan Hrabia, żebym wyjaśnił Panu w miarę przystępnie, co w nowym języku polskim, którego do końca pan nie rozumie, oznacza taki tytuł w gazecie: "Pionowe skarpetki w rękach jednorękich bandytów". Panie Hrabio, znaczy [...]
Kraj {id:1, pr.88}
Żegnaj, towarzyszu {id:5195}
Najbardziej skutecznym sposobem na pożegnanie się z organizacją partyjną jest... skrytykowanie jej lidera Najbardziej skutecznym sposobem na pożegnanie się z organizacją partyjną jest... skrytykowanie jej lidera. Nawet zwrócenie na siebie uwagi organów ścigania nie przesądza sprawy, bo jak pokazuje życie, partyjnego towarzysza można bronić, mimo że ciąży na nim zarzut prokuratorski. SLD jako pierwsze w Polsce ugrupowanie postanowiło hurtem oczyścić [...]
Coraz więcej dzieci woła o pomoc {id:5211}
Najbardziej przykre chwile w PKPS - gdy trzeba odmówić komuś wsparcia Od prawie pół wieku Polski Komitet Pomocy Społecznej, będący drugą po Caritasie pozarządową organizacją humanitarnego wsparcia potrzebujących, wypełnia swą szlachetną misję. Jest nią udzielanie materialnej i organizacyjnej pomocy oraz przywracanie nadziei i poczucia bezpieczeństwa ludziom znajdującym się w trudnych sytuacjach życiowych, w szczególności biednym, bezdomnym, samotnym i opuszczonym. Ostatnie [...]
Notes dyplomatyczny {id:5213}
MSZ jest takim resortem, który szturmują urzędnicy (i politycy) z innych miejsc. Ale są też chwile, że ludzie z MSZ idą do innych ważnych urzędów. Tak jest i teraz - właśnie niedawno Kancelarię Prezydenta i Kancelarię Premiera zasili dwaj MSZ-etowscy urzędnicy. Do prezydenta poszedł Wiesław Scholz, do niedawna ambasador w Wietnamie, który został zastępcą Zdzisława Rapackiego, dyrektora Biura Spraw Międzynarodowych. [...]
Jeszcze nie wygrałyśmy {id:5214}
Szwaczki z Hetmana obawiają się, że prezes przechytrzy sąd, likwidując firmę. Wtedy dalej będą walczyć o swe prawa Kiedy 21 listopada tego roku elbląski sąd przywrócił do pracy dziewięć zwolnionych dyscyplinarnie szwaczek z miejscowej firmy Hetman, pracownice w innych prywatnych zakładach odetchnęły z ulgą. Niektóre nawet uwierzyły w sprawiedliwość. Telewizyjna migawka, w której rozradowane kobiety, zwolnione za działalność związkową, płaczą [...]
Jak przeżyłam katastrofę {id:5215}
Aleksandra Jakubowska To nie było awaryjne lądowanie. Mi-8 z premierem na pokładzie walnął w młody las. I wbił się metr w ziemię. Silniki miał wyłączone i tylko umiejętnościom pilota zawdzięczamy, że nie było ofiar śmiertelnych. "Oni spadli z kilkudziesięciu metrów - mówił nam jeden z lotników. - Proszę wyskoczyć z czwartego piętra w metalowej puszce. To właśnie tak było". Kunszt [...]
Śledztwo politycznego rażenia {id:5216}
Czy gen. Adam Rapacki, były szef Centralnego Biura Śledczego, celowo opóźniał zakończenie dochodzenia w sprawie zabójstwa Marka Papały? Kilkanaście dni temu w wywiadzie udzielonym "Trybunie" komendant główny policji, gen. Leszek Szreder, stwierdził, że śledztwo w sprawie zabójstwa Marka Papały pozostaje priorytetowym zadaniem podległej mu służby. Generał zapewnił również, że dołoży wszelkich starań, by wyjaśnić okoliczności zabójstwa byłego komendanta głównego. Rutynowa [...]
Pętla na życzenie {id:5222}
Przed świętami Polacy pożyczają na potęgę - na lepsze jedzenie, prezenty, świąteczny wyjazd. Z oddaniem długu bywa różnie... Święta za pasem. By się o tym przekonać, wystarczy wyjść na ulicę. Sklepy, zwłaszcza potężne sieci handlowe, już kilka tygodni temu rozpoczęły akcję mamienia klientów "gwiazdkową ofertą". I rzeczywiście, wybór towarów jest imponujący. Nic, tylko kupować... Ale co z tego, skoro większości [...]
Hazard w Sejmie {id:5224}
Afera z automatami do gier? Skandal miał uderzyć w SLD, tymczasem na światło dzienne wyszły powiązania lobbystów i posłów niemal ze wszystkich klubów Jak uchwalano ustawę o grach losowych? Czy ktoś dawał łapówkę i ktoś inny ją przyjął? Kolejna afera, która miała obalić SLD, na razie na taką się nie zapowiada. Bardziej uderza w polską klasę polityczną, bo wokół ustawy [...]
Załapać się do Brukseli {id:5226}
Egzamin na tłumacza unijnego to osiem godzin stresu i nadziei Koniec listopada. Wstaje świt tak ponury i blady, jakby chcieli go zarżnąć nad miastem... - no nie, przecież nie zdaję dziś egzaminu ze znajomości wierszy Broniewskiego, lecz z języków obcych i wiedzy o Unii Europejskiej. Nie bardzo wierzę w sukces, ale skoro już zdecydowałam się zdawać na stanowisko tłumaczki unijnej, [...]
Dolina Innowacji {id:5228}
W czterech podkarpackich gminach rozmowy lokalne są darmowe, a stały dostęp do Internetu kosztuje tylko 35 zł miesięcznie Kilkanaście kilometrów od Rzeszowa, a tak daleko od reszty Polski. Na terenie gmin Błażowa, Chmielnik, Hyżne i Tyczyn, skupionych w Regionalnym Towarzystwie Przemysłowym "Dolina Strugu", powstała lokalna "dolina krzemowa". Rozwój nowych technologii komunikacyjnych zaowocował tam powstaniem coraz bardziej samowystarczalnego ekonomicznie regionu, gdzie [...]
Sylwetki {id:2842, pr.84}
Janusz Korwin-Mikke – polityk czy artysta? {id:77305}
CHARAKTER (Z) PISMA Tempo pisania jest cechą wrodzoną. Pan Korwin-Mikke pisze szybko, bez skrępowania, sprawnie, żywo i niespokojnie – przy czym wyraźnie uwidacznia upodabnianie do nitki. Za takim pośpiechem kryje się człowiek, dla którego osiągnięcie zamierzonego celu jest ważniejsze niż przeszkody na drodze. Pragnie on jak najszybszego utrwalenia swoich myśli. Temperament zmuszający do parcia naprzód oraz wewnętrzny niepokój każą mu [...]
Opinie {id:9, pr.82}
Między egoizmem a podatkami {id:5199}
Robert Walenciak odpowiada Henryce Bochniarz: Moje szaty, czyli o czym chciałbym dyskutować Pani Bochniarz nie zgadza się ze mną, a ja nie zgadzam się z panią Bochniarz. Nie tylko z jej poglądami, które - w mojej opinii - wyrażają wąskie, egoistyczne widzenie jednej grupy, ale i z formą dyskusji, którą proponuje. Zacznę od drobiazgu, mało istotnego, ale dobrze ilustrującego metodę [...]
Profesorowie i decydenci {id:5230}
Rozwiązać PAN czy też związać z polską gospodarką? Napisany z pasją artykuł dr. hab. Cezarego Wójcika pt. "Rozwiązać PAN" wymaga, moim zdaniem, kilku uwag, gdyż jego ewentualna akceptacja sprowadza się do wylania dziecka z kąpielą. Uwagi autora, że "polska nauka starzeje się i umiera" oraz że "potrzebne są radykalne rozwiązania" są w zasadzie słuszne, ale dyskryminują jednocześnie zdecydowaną większość polskich [...]
Dziennikarz w szatach czarnowidza {id:5233}
Henryka Bochniarz, prezydent Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych, polemizuje z red. Walenciakiem Nie po raz pierwszy czytam tekst, z którym się nie zgadzam, bo opacznie - według mnie - interpretuje to, co wydaje się jasne, oczywiste, sprzyjające gospodarce, krajowi, rozwojowi. Mam na myśli tekst red. Roberta Walenciaka "Wicepremier w szatach liberała" ("Przegląd" nr 47, z 23 listopada br.). Bardziej jednak od [...]
Lobbing jest ponadpartyjny {id:5236}
Wśród przedsiębiorców, lobbystów, urzędników lub dziennikarzy nie ma samych aniołów Służby specjalne nie muszą być lubiane. Nie wolno im jednak zapominać, do jakich celów zostały powołane. Misja Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego polega na ochronie ważnych interesów państwa - w perspektywie kontrwywiadowczej i ekonomicznej, w zakresie ochrony informacji niejawnych oraz w zabezpieczeniach przed zawiązywaniem się w Polsce zagrożeń terrorystycznych. Przez te wszystkie [...]
Świat {id:3, pr.80}
Telewizja króliczków {id:5201}
W pierwszym programie RAI w paśmie największej oglądalności prowadzący rozebrał się do majtek, żeby podnieść oglądalność Korespondencja z Neapolu Włosi uważają, że ich telewizja jest głupia i fa schifo (budzi obrzydzenie). Tak samo myślą o swoich widzach po drugiej stronie szklanego ekranu, inaczej nie karmiliby ich bezwartościową papką medialną. A jednak przeciętny Włoch spędza przed telewizorem co najmniej cztery godziny [...]
Porzucone żony bohaterów {id:5205}
Nowojorscy strażacy zostawiają rodziny dla żon kolegów, którzy zginęli 11 września "11 września mój mąż wyruszył do strefy zero i tak naprawdę nigdy nie wrócił do domu. Tego dnia ocalał, lecz nasza rodzina umarła", żali się Mary Koenig, matka dwóch nastoletnich synów. Gerry Koenig opuścił swą żonę, wystąpił o rozwód i zamieszkał u Madeline Bergin, wdowy po Johnie, który 11 [...]
Czy car jest nagi? {id:5232}
Były monarcha, obecny premier zawiódł nadzieje Bułgarów "800 dni - 800 kłamstw. Wystarczy!", głosiły plakaty niesione przez demonstrantów w Sofii. Obok hasła umieszczono wizerunek łgarza - premiera Symeona Sakskoburgotskiego z diabelskimi rogami i okazałym ogonem. Inni obywatele gorliwie zbierali monety, aby zakupić dla szefa rządu bilet do Madrytu w jedną stronę. Obecny premier, były car Bułgarii, koronowany jako sześcioletni chłopiec [...]
Kultura {id:4, pr.76}
Kultura z Plusem {id:5197}
Z mecenatu Polkomtela skorzystali m.in. Józef Szajna, Jerzy Hoffman, Anna Maria Jopek i Zbigniew Preisner Józef Szajna, wybitny plastyk i reżyser, przed kilku laty wymarzył sobie drabinę "do nieba". Ale dopiero gdy znalazł się w zasięgu działań sponsorskich Polkomtela, na dziedzińcu Muzeum Narodowego powstała drabina. Dzięki Plus GSM (operatorowi telefonii komórkowej, będącemu własnością Pol-komtela) Jerzy Hoffman mógł skorzystać z mecenatu [...]
Między odrzuceniem a fascynacją {id:5198}
Polska - Rosja: z dziejów kontaktów kulturalnych Związki Polski z Rosją, dawniej Rusią, sięgają zarania naszej państwowości. Różnie się układały dzieje obu państw, ale nawet w najbardziej dramatycznych momentach zawsze odnotowywano zainteresowanie sąsiadami. I właśnie owe związki są tematem kolejnej wystawy w Bibliotece Narodowej "Między odrzuceniem a fascynacją. Polska-Rosja: z dziejów kontaktów kulturalnych". Podtytuł może być nieco mylący, bowiem eksponowane [...]
Muzycy często mówią głupoty {id:5223}
Jeśli w Polsce ktoś siądzie w orkiestrze, to koniec, siedzi tam do emerytury Kuba Jakowicz - Jeździ pan z festiwalu na konkurs, z konkursu na koncert, czasem na kilka dni wpada do domu, żeby się przebrać. Jest pan wręcz rozchwytywany. Czy tak wygląda życie młodego zdolnego muzyka? - Czasami tak się zbiegnie. Na konkursy już nie jeżdżę - nie muszę, [...]
Ekologia {id:7, pr.70}
Licencja na trucie {id:5209}
Większość polskich firm musi zmienić sposób produkcji na proekologiczny Zaledwie sześć firm zdobyło w tym roku tzw. pozwolenie zintegrowane (IPPC - Integrated Pollution Prevention and Controll, Zintegrowane Zapobieganie i Ograniczanie Zanieczyszczeń) określające warunki korzystania ze środowiska naturalnego. Do maja przyszłego roku musi je mieć ok. stu kolejnych. Wprawdzie zostało jeszcze kilka miesięcy, ale praktyka pokazuje, że zebranie wszystkich wymaganych dokumentów [...]
Ekologiczne zmory {id:5219}
Sąsiedztwo spalarni, bliskość fabrycznych kominów, znak "promieniowanie jonizujące" - tego boi się Polak Od kilku lat nasz kraj jest ogarnięty krzątaniną wywołaną ustawowo zapisanym obowiązkiem wykonywania tzw. PPP. Mowa o planach, politykach i programach (także strategiach, wizjach, misjach, rekomendacjach, zasadach, agendach, memorandach, kontraktach, porozumieniach itd.), dotyczących ochrony środowiska i/lub zrównoważonego rozwoju. Wszyscy, którzy interesują się zawodowo kwestiami środowiskowymi, wiedzą zapewne [...]
EKO-INFORMACJE {id:5227}
Ekolodzy i hodowcy ryb chcą reaktywować w Polsce urząd bobrowniczego. Miałby się zajmować opieką nad tym chronionym gatunkiem, a jednocześnie czuwać nad jego niekontrolowanym przyrostem. Dzięki staraniom ekologów i naukowców udało się uratować zagrożone wymarciem bobry, ale dziś populacja tych sympatycznych zwierząt gwałtownie rośnie. Powodują one gigantyczne straty u hodowców ryb. * Czerwony morski jeżowiec, występujący w płytkich wodach Pacyfiku, [...]
Niewidzialny morderca {id:5237}
Eternitem zawierającym azbest jest w Polsce pokrytych aż 1,5 mld metrów kwadratowych dachów, głównie na wsi Azbest jest doskonałym materiałem izolacyjnym - nie przewodzi ciepła, prądu ani dźwięków. Jego właściwości znane były już w czasach starożytnych, ale na masową skalę zaczął być wykorzystywany dopiero w połowie XX w. Początkowe zachwyty nad azbestem (zwłaszcza w latach 60. i 70.) zastąpił strach [...]
Obserwacje {id:2282, pr.62}
Zezwierzęcenie {id:5200}
Trybunał Praw Zwierząt zaliczył Polskę do grupy 12 państw "traktujących zwierzęta w sposób niegodny człowieka" Lekarz weterynarii w Legionowie bawił się w hycla. Przestrzelił psu oko, a następnie podał trzy dawki środka usypiającego. Po czym przywiózł zwłoki do schroniska, aby zgodnie z prawem otrzymać pieniądze z urzędu miasta. Na warszawskiej Ochocie znaleziono w piwnicy wnyki zastawione na koty. Te, które [...]
Człowiek w świecie chemii {id:5231}
Rakotwórcza patelnia i wykładzina, uczulająca szminka i prezerwatywa, pomidor i mleko z miesięcznym terminem ważności Mleko, śmietanka, cukier, polirycynolenian poliglicerolu i glicerol. To jogurt. Mięso wieprzowe, białko roślinne, skrobia modyfikowana E 1422, substancja konserwująca E 250, stabilizator E 452, substancja zagęszczająca E 407, przeciwutleniacz E 301, substancja wzmacniająca smak E 621 - to szynka konserwowa. Skład kremu czy szamponu to [...]
Reportaż {id:8, pr.}
Szkoła życia na cmentarzu {id:5196}
Ostatnie pamiątki po przedwojennych warszawskich Żydach marnieją w baraku Miniaturowe buteleczki do przechowywania pachnideł stopiły się w pożarze kostnicy w kilka brył szkła. Na ołowianych tubkach zachował się wyraźnie nadruk z adresem perfumerii Cheri - Żelazna 64. Ozdobne kafle podłogowe z gwiazdą Dawida leżały dosłownie kilka centymetrów pod powierzchnią ziemi. Wydobyto ich setki. Gdzieś przy głównej alejce tkwiła zagrzebana w [...]
Kościół {id:3263, pr.}
Z motyką na telewizję {id:5202}
TV Trwam założona przez ojca Tadusza Rydzyka to stacja widmo - nadaje, ale nikt jej nie ogląda Miała być potęgą, prawdziwą katolicką stacją. Było o niej głośno jeszcze przed startem. O. Rydzyk zapewniał, że zdobyła błogosławieństwo papieża. Tymczasem założona przez niego TV Trwam praktycznie jest nieobecna na polskim rynku medialnym. Mało kto oglądał jej audycje. Ci, którzy zetknęli się z [...]
Pytanie Tygodnia {id:591, pr.}
Czy ujawniać zagraniczne konta osób pełniących funkcje publiczne? {id:77286}
PRO Roman Giertych, lider LPR Tak. LPR złożyła projekt ustawy w tej sprawie, która ma znaczenie antykorupcyjne. Przez 14 lat wyparowały z kraju miliardy dolarów w wyniku błędnych decyzji prywatyzacyjnych. To się nie wzięło przypadkiem, dużą część decyzji podjęto pod wpływem korupcji, a z doświadczeń innych krajów wiadomo, że nieuczciwie zdobyte pieniądze lokuje się zwykle na kontach zagranicznych. Ustawa zakłada [...]
Czy jesteśmy podatni na manipulacje handlowców? {id:5217}
Grażyna Rokicka, prezes Stowarzyszenia Konsumentów Polskich Konsument w kontaktach ze sprzedawcą, który jest profesjonalistą, będzie zawsze stroną słabszą. Spośród wielu przyczyn warto podkreślić jego ograniczoną wiedzę o charakterze transakcji (jakie są naprawdę warunki umowy) i o właściwościach oferowanego towaru lub usługi (to wie sprzedawca, a konsument - jak pokazują badania - zwykle wierzy w jego zapewnienia). Szczególnie dotkliwe jest to [...]
Wywiady {id:2, pr.}
Moralność zawsze ludzi dzieli {id:5204}
Jeżeli prawo na coś zezwala, to wzmaga się poczucie bezpieczeństwa. Może wtedy homoseksualiści nie będą tak bezbronni Prof. Maria Szyszkowska - Przedstawianie pani jako hippisowskiej, niepoważnej pani filozof... - ...wariatki, że tak powiem? - ...nie denerwuje pani? To odbieranie autorytetu osobie publicznej. - W wyjątkowy sposób jestem spragniona aprobaty innych. Kiedyś chora psychicznie sąsiadka - o której niedyspozycji nie wiedziałam [...]
Nie jesteśmy tam okupantami! {id:5234}
W Iraku nieatakowani, nie używamy broni. Jeśli jednak ktoś do nas strzela, pokazujemy siłę naszego uzbrojenia Gen. dywizji Mieczysław Bieniek, dowódca drugiej zmiany polskich sił stabilizacyjnych w Iraku - Czym różni się psychologicznie wyjazd żołnierza do Iraku dzisiaj - a właściwie w styczniu 2004 r. - od sytuacji tych polskich wojskowych, którzy jechali tam latem tego roku, w pierwszym kontyngencie [...]
Przebłyski {id:19, pr.}
Bezcenny dar {id:77296}
Na audiencji generalnej w Watykanie o. Tadeusz Rydzyk wręczył papieżowi dar Rodziny Radia Maryja – grubą księgę zawierającą kilkaset tysięcy nazwisk słuchaczy Radia Maryja. To dopiero pierwsza część daru – poinformował. Na resztę nazwisk przyjdzie jeszcze poczekać. Bywały czasy, kiedy papieżowi wierni składali dary o bardziej wymiernej wartości. O. Rydzyk złożył na razie listę tych, którzy kochają, ale nie chcą płacić.
Naciął się Pastwa na Taradejnę {id:77295}
Jan Pastwa, szef służby cywilnej, w decyzji odmawiającej udostępnienia informacji publicznej Ryszardowi Taradejnie, specjaliście od prawa administracyjnego, zamieścił błędne pouczenie, że przysługuje od niej odwołanie do prezesa Rady Ministrów (a faktycznie wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy przez ten sam organ). Taki błąd kompromitowałby nawet początkującego urzędnika gminy. Ale Jan M. Rokita każe wierzyć ludowi (na łamach „Rzeczpospolitej”), że Pastwa to wzór [...]
Widziano także osłów… {id:77294}
Brzechwa przewraca się w grobie. Przedstawiciele młodzieżówki Platformy Obywatelskiej, Młodych Demokratów, zostawili w siedzibie wrocławskiego SLD prezent dla premiera Millera – bilet lotniczy na wyspy Bergamuta. Sugerujemy powrót do szkoły, bo inaczej puenta wierszyka o wyspach Bergamutach może pasować do działaczy młodzieżówki.
Z TVN do Parlamentu {id:77293}
To miała być najściślej strzeżona tajemnica Platformy Obywatelskiej, ale cóż to za sekret, którym nie można się podzielić. No i wydało się. Tomasz Lis, prezenter „Faktów” w TVN, ubiega się o miejsce na liście PO do Parlamentu Europejskiego. Podobne plany ma Katarzyna Kolenda-Zaleska, dziennikarka TVN 24. Ona jednak ubiega się o miejsce na liście obywatelskiej. Ma jej to załatwić Róża [...]
Jak Poznaniak radną podejrzał {id:77292}
Ewa Skała-Piękoś, radna PO i szefowa tej partii w Poznaniu, podczas ostatniej sesji rady miasta, obradującej nad nowym regulaminem strefy parkowania, głosowała i za, i przeciw w tej samej turze. Zapewne nie wyszłoby to na jaw, gdyby nie uważny telewidz, który śledził relację i zadzwonił, że jedna pani właśnie podniosła rękę dwa razy w tej samej sprawie. Gratulujemy czujności poznaniakom!
(bez)pruderyjny „Newsweek” {id:77290}
Redaktor naczelny „Newsweeka”, Tomasz Wróblewski, zarzekał się ostatnio w programie „Oblicza mediów”, że jego tygodnik nigdy by nie pokazał golizny na okładce. Święta prawda. W istocie, trudno uznać, że przedstawiona obok młodzież płci obojga jest goła. A może naczelny był na urlopie?
Zamknij oknoCzekaj, trwa ładowanie!
To może potrwać sekundę lub dwie.